زلزله‌ی افغانستان، نتیجه‌ی یک برخورد عظیم قاره‌ای
حوالی ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه‌ی بعد از ظهر دوشنبه، بسیاری از مردم ایالت بدخشان افغانستان سر سفره‌ی نهار بودند که زمین‌لرزه‌ای ۷٫۵ ریشتری آن‌ها را غافلگیر کرد. این زمین لرزه در پاکستان و تاجیکستان هم خرابی‌هایی بر جای گذاشت. هرچند که این زلزله از نظر زمین‌شناسی در یکی از خطرناک‌ترین مناطق جهان رخ داد، ولی میزان تلفات و خرابی‌های آن اصلا با زلزله‌ی چند ماه پیش نپال که شدتی مشابه داشت قابل مقایسه نیست. زمین‌لرزه‌ی افغانستان در عمق ۲۰۰ کیلومتری زمین رخ داد و نتیجه‌ی فرایندی میلیون‌ها ساله، یعنی فشار آوردن صفحه‌ی قاره‌ای هند به صفحه‌ی اوراسیا بود. این زمین‌لرزه، با زلزله‌ی نپال ریشه‌ی مشترک داشت.
بزرگ ولی از عمق زیاد، این تحلیل دانشمندان از زلزله‌ی روز دوشنبه در افغانستان و پاکستان است. زمین لرزه‌ای که علی‌رغم شدت حدود ۷٫۵ ریشتر، تلفات چندانی بر جای نگذاشت. این یکی از شدیدترین زمین‌لرزه‌های سال بود؛ چرا که هر سال فقط حدود ۲۰ زمین‌لرزه با شدت بیش از ۷ ریشتر در سراسر زمین رخ می‌دهد. با این حال عمق این زمین‌لرزه در ۲۰۰ کیلومتری زمین بود. به همین دلیل نیز تخریب خیلی کمتری نسبت به زمین‌لرزه‌ی ۷٫۸ ریشتری چند ماه گذشته‌ی نپال داشت. زمین‌لرزه‌ی نپال در عمق ۸ کیلومتری رخ داد و پس‌لرزه‌های زیاد و شدیدی داشت. از جمله یک پس لرزه‌ی ۷٫۳ ریشتری که چند هفته بعد از زلزله‌ی اصلی رخ داد. در زلزله‌ی نپال حدود ۱۰ هزار نفر کشته شدند. ۱۰ سال پیش هم زمین‌لرزه‌ای ۷٫۶ ریشتری در عمق ۲۶ کیلومتری منطقه‌ی کشمیر رخ داد که تخریب و تلفات زیادی بر جای گذاشت. در این زلزله حدود ۸۰ هزار نفر کشته شدند. نکته‌ی جالب این‌جاست که زلزله‌ی روز دوشنبه‌ی افغانستان، با زلزله‌ی ماه آوریل نپال و زلزله‌ی سال ۲۰۰۵ منطقه‌ی کشمیر ریشه‌ای مشترک دارند. دلیل مشترک آن‌ها، فشار آوردن صفحه‌ی قاره‌ای هند به صفحه‌ی اوراسیا است. این صفحه با سرعتی حدود ۴۰ تا ۵۰ میلی‌متر در سال به زیر اوراسیا می‌روند.
صفحه‌ی قاره‌ای هند به صفحه‌ی اوراسیا فشار می آورد و باعث زمین‌لرزه می‌شود
پروفسور «مارتین مای» (Martin Mai) که او نیز یک زمین‌شناس است می‌گوید: «این منطقه خیلی حساس و آسیب‌پذیر است. این‌جایی است که صفحات مختلف طی میلیون‌ها سال به یکدیگر رسیده‌اند و در کل الگویی پیچیده را تشکیل داده‌اند. بسیاری از گسل‌ها نقشه‌برداری شده‌اند و همه‌ی آن‌ها هم فعال نیستند. ولی با رخ دادن چنین زلزله‌هایی، می‌توانند فعال شوند.» خوشبختانه معمولا زلزله‌های این منطقه در عمق زیاد رخ می‌دهند. مای می‌گوید: «در منطقه‌ای که زلزله‌ی روز دوشنبه رخ داد، معمولا عمق زمین‌لرزه در فاصله‌ی ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری است. ولی وقتی از این‌جا فاصله می‌گیریم و مثلا به ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرق می‌رویم، عمق زلزله کم می‌شود. دقیقا مثل اتفاقی که برای کشمیر افتاد.»
منبع: BBC, Wired
ممنون از مطلبی که گذاشتین .
من اون زمان داخل کتابخانه ی یکی از دانشگاه های کابل بودم
واقعا ترسناک بود !
ولی خب خدا رو شکر در کابل تلفات زیادی نداشت .
خدا رو شکر که در کابل تلفات زیادی نداشته است. ولی متاسفانه همزبانان زیادی در بداخشان جون خودشون رو از دست دادن… چی بگم متاسفانه هرچی سنگه مال پای لنگه… قضیه مردم افغانستان هم این شده است.