ماسال؛ دشتی سرسبز در کوه‌های تالش

انگار بهشت چندین تکه شده و یکی از این تکه‌ها افتاده در طبیعت شمال کشور ما. اسم این تکه را ماسال گذاشته‌اند. اما ماسال کجاست؟ ییلاق ماسال ناحیه‌ای در غرب استان گیلان و در میان کوه‌های تالش است. ۳۰ کیلومتری که از قلعه رودخان و فومن دور شوید، می‌رسید به این منطقه خوش آب و هوا که در اطراف شهری به همین نام قرار دارد. گفته شده ماسال یعنی دارای کوه، کوه وار یا کنار کوه.

هنوز کسی معنی دقیق نام این منطقه و دلیل انتخاب آن را نمی‌داند. بعضی اعتقاد دارند این اسم برگرفته از «مازال» یا «مس ال» است؛ ترکیب‌هایی که معنایشان می‌شود کوهواره، کوه مانند و منسوب به کوه. با این وجود محققان این نظریه را قبول ندارند. آن‌ها می‌گویند هنوز وجه تسمیه این نام معلوم نیست.

اطلاعات کلی درباره ماسال

شهر ماسال بعد از رودبار مرتفع‌ترین شهر گیلان است و کنار رودخانه‌ای به اسم خالکایی قرار گرفته. رودخانه‌ای که سرچشمه‌اش قله مرتفع شاه معلم است. این رودخانه بعد از پیمودن ۴۰ کیلومتر از میان شهر می‌گذرد.

در قدیم به این شهر رودکنار می‌گفته‌اند. اینجا محل تشکیل شنبه‌بازاری بوده که امروزه هم برقرار است. وجود همین شنبه‌بازار باعث رشد آبادی کوچک رودکنار شد.

شهرستان ماسال دو بخش مرکزی و شاندرمن دارد. بخش‌هایی که هر دوتایشان دارای طبیعتی دست نخورده و بکرند.

سال ۹۰ که سرشماری شد جمعیت این شهرستان تقریبا ۱۴۵۰۰ نفر بود. محصولات کشاورزی ماسال بیشتر برنج و محصولات دامی است. البته در این منطقه به کارهای دیگری هم مشغولند؛ کارهایی مثل: باغ‌داری، پرورش دام و طیور، زنبورداری، شیلات و پرورش آبزیان و کرم ابریشم. خروجی این فعالیت‌ می‌شود محصولاتی مثل: عسل طبیعی، پنیر تالشی، مرکبات، حلواهای محلی و برنج. زبان مردم ماسال هم تالشی است.

دیدنی‌های ماسال

ماسال دو رودخانه مهم دارد. یکی رودخانه خالکایی و دیگری رودخانه مرغک. رودخانه خالکایی از قله ۳۱۵۰ متری شاه معلم سرچشمه می‌گیرد و از داخل شهر می‌گذرد. کنار همین رودخانه یک پارک ساحلی وجود دارد که جان می‌دهد برای گذران وقت، دم کردن چای و لذت بردن از طبیعت.

نکته: این منطقه رایگان به ما هدیه داده شده است. محض خاطر کشورمان هم که شده این هدیه ارزشمند را همانطور که هست به آیندگان تحویل دهیم.

آبشارهای ماسال

آبشار رامینه

ماسال منطقه‌ای است پر از آبشارهای زیبا. آبشارهایی مثل آبشار ویوز در نزدیکی منطقه ییلاقی النزه در شاندرمن، آبشار ۱۵ متری خون، آبشار تولی نساء و آبشار رامینه که ۱۰ متر ارتفاع دارد.

غارهای ماسال

این منطقه غارهای کوچک و بزرگ زیادی هم دارد. بعضی از این غارها، باستانی هستند؛ مانند غار باستانی خندیله پشت، غار چسلی، غار کلچال. بعضی از این غارها هم طبیعی هستند. در این منطقه بیشتر از ۱۷ غار کوچک و بزرگ وجود دارد. بزرگترینشان غار آویشو است. این غار در بستر دره‌ای کم آب در بین مناطق تائی بنه، انده چو و خماسون قرار دارد. غار آویشو در منطقه شاندرمن قرار گرفته و از دیگر غارهای استان گیلان بزرگ‌تر است.

اگر می‌خواهید به غار آویشو بروید به این صورت عمل کنید: از رشت بروید سمت ماسال و بعد هم شاندرمن. از روستاهای سیاهمرد، چالسرا و سپس از کنار بقعه درویش شاه امیر شاندرمن رد شوید. این مسیر ۳۵ کیلومتری از شاندرمن تا غار را می‌توانید با سواری طی کنید.

تا به حال بیش از دو هزار متر از غار آویشو کشف شده است. در این غار هفت آبشار و تعداد زیادی قندیل وجود دارد. قدمت غار به بیش از ۷۵ میلیون سال می‌رسد.

صخره‌نوردی در ماسال

برای صخره‌نوردی باید به روستای اسبه ریسه بروید. برای رفتن به اینجا باید از جاده خاکی انحرافی بعد از هتل رامینه بروید به روستای ماسوله خانی. بعد از پیمودن ۳ کیلومتر به اسبه ریسه می‌رسید. روستا به دره نزدیک است و رودخانه پرآب از کنار آن می‌گذرد. اسبه ریسه کنار تخته سنگی بزرگ قرار گرفته و گروه‌های کوه‌نوردی و صخره‌نوردی را به طرف خودش می‌کشاند.

جاده ماسال به خلخال

اگر اهل کوه نوردی باشید حتما جاده زیبا و نیمه آسفالته ماسال به خلخال شما را شگفت زده می‌کند.

بام ماسال

عکس از Mansoreh Alahkaram

اگر یک کیلومتر از شهر دور شوید می‌رسید به بام سبز ماسال. از اینجا خیلی جاها را می‌توانید ببینید. از بام چشم انداز شهر و بخش‌هایی از شهرستان صومعه سرا و بندر انزلی را می‌توانید ببینید. این چشم انداز حقیقتا مسحور کننده است. یکی از آن جاهایی است که هر کسی حداقل یک بار قبل از مرگش باید ببینید.

ییلاقات ماسال

یکی دیگر از مناطق دیدنی ماسال، ییلاق‌های زیبای آن است. ییلاقات ماسال یکی از دیگری زیباترند. ییلاق‌هایی که آب و هوای آن‌ها هر کسی را به سمت خود می‌کشاند. یکی از این ییلاق‌های باصفا ییلاق اولسبلنگاه است. اولسبلنگاه یک ییلاق پر جمعیت است که پر است از ساختمان‌های مسکونی چوبی. اغلب ساکنین اولسبلنگاه از شهروندان ماسال هستند و برای استراحت و گذراندن فصل گرما در آنجا زندگی می‌کنند.

یکی دیگر از این ییلاق‌ها، ییلاق النزه است. ییلاق‌های دیگر هم عبارتند از:

ییلاق تلارگاه، ییلاق خندیله پشت، ییلاق بیلگاه دول، ییلاق مارجونه، ییلاق ایسپی دشت، ییلاق رشته پشت، ییلاق مولومه بند، ییلاق شنبه راه، ییلاق واشیار، ییلاق سی فی، ییلاق نمنه پشت و ییلاق سوچاله.

اقیانوس ابر

احتمالا مستندهایی دیده‌اید که در آن فیلم‌بردار روی تپه‌ای ایستاده و از رقص ابرها در زیر پایش فیلم می‌گیرد. اگر می‌خواهید خودتان این صحنه را تجربه کنید لازم نیست ویزای یک کشور خارجی را بگیرید.

دیواره سنگی اسبه ریسه

یکی دیگر از مناطق دیدنی ماسال دیواره سنگی اسبه ریسه است. این دیواره یکی از صخره‌های بلند سنگ‌نوردی کشور است.

آرامگاه سردار جنگل

اگر می‌خواهید آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی را ببینید، بروید ماسال. او وقتی می‌خواسته به خلخال برود در ارتفاعات آلاله گیر می‌کند و گرفتار کولاک و یخبندان می‌شود.

بازارهای محلی

یکی از چیزهایی که در استان گیلان با آن مواجه می‌شوید بازارهای محلی است. یکی از این بازارهای محلی بازار محلی پنجشنبه بازار منطقه شاندرمن است. در این بازار که در میدان اصلی شاندرمن برگزار می‌شود، می‌توانید محصولات محلی و صنایع دستی تهیه کنید.

یکی دیگر از بازارهای محلی منطقه، شنبه بازار است. می‌توانید از این بازار فرآورده‌های دامی مانند پنیر، کره و ترشی‌های محلی تهیه کنید. همچنین در فصل نهالکاری انواع و اقسام نهال‌ها به خصوص نهال توت را می‌توانید در این شنبه بازار پیدا کنید.

بهترین زمان سفر به ماسال

هوای اینجا بستگی به فصل و زمان سفر دارد. اما معمولا هر فصلی را که برای سفر انتخاب کنید فرق چندانی نمی‌کند. هوا خنک است و تمیز. به اضافه این که سکوت و دور بودن از هیاهوی شهر هم جزو ویژگی‌های همیشگی این منطقه است.

آب و هوای ماسال به خاطر واقع شدن در شمال کشور در نیمه دوم سال اکثرا بارانی است. به همین خاطر بهترین زمان سفر به ماسال معمولا از اواسط اردیبهشت ماه تا پایان تابستان است. با این که این منطقه زیبایی کم نظیری در فصل پاییز دارد، اما مردم در این فصل کمتر به آن سفر می‌کنند.

اقامت در ماسال

عکس از: Mohammad Reza Dastaf

در ماسال کلبه‌های جنگلی زیادی برای اقامت وجود دارد. اگر اهلش باشید و موقع گرم سال باشد می‌توانید چادر هم بزنید. در ماسال و اولسبلنگاه ویلا و سوئیت هم زیاد پیدا می‌شود. هتل‌ها و مهمانسراهای فومن و خود ماسال هم انتخاب‌های دیگری برای اقامت هستند. یکی از هتل‌های معروف منطقه هتل فردین معصومی، کشتی‌گیر معروف اهل ماسال است. این هتل در ابتدای اولسبلنگاه واقع شده.

مسیر رفتن به ماسال

برای رفتن به ماسال از هر جای ایران که هستید خود را به استان گیلان برسانید. می‌توانید بروید فومن و از آنجا به ماسال بروید. می‌توانید اول وارد بندر انزلی شوید و بعد ۵۰ کیلومتر را رانندگی کنید یا تاکسی بگیرید. این مسیر به خصوص برای رفتن به ماسال از طریق پرواز توصیه می‌شود.

وارد ماسال که بشوید از بلوار بلندی می‌گذرید. همین بلوار شروع جاده ییلاق‌های خرم است. یک ساعت که از شهر دور شوید به بام ماسال می‌رسید، جایی که تا چشم کار می‌کند سبز است.

فاصله ماسال تا تهران ۳۷۰ کیلومتر است و نزدیک ۵ ساعت رانندگی لازم دارد. البته یک راه دیگر این است که با پرواز به رشت بروید و بعد از آنجا به مقصد ماسال تاکسی بگیرید.

لطفا به وقت طبیعت‌گردی، حتما نکات زیر را رعایت کنید:

• حتما کیسه‌‌های زباله‌ بزرگ به همراه داشته باشید و به معنی واقعی، نه چیزی از طبیعت بردارید و نه چیزی در آن برجای بگذارید. اگر همه‌ی مردم بخواهند چنین کاری بکنند از طبیعت چیزی باقی نمی‌ماند. (همان‌طور که خیلی مکان‌ها تا الان تخریب شده‌اند.)
• زباله‌هایی مثل پوست میوه، پوست تخمه و زباله‌های تجزیه‌پذیر دیگر، همچنان زباله هستند و نباید در طبیعت جا گذاشته شوند. تصور کنید تعداد زیادی گردشگر زباله‌های ارگانیک خود را در طبیعت رها کنند. طبیعت در کوتاه مدت ظرفیت بازیافت این همه زباله‌ی ارگانیک را ندارد.
• به هنگام پیمایش در طبیعت یا کمپینگ، در صورت امکان حتما کیسه‌های پلاستیکی بزرگ همراه داشته باشید و سعی کنید در مسیری که می‌روید زباله‌ها را از روی زمین جمع‌آوری کنید. اگر همه این کار را بکنند، به شکل چشمگیری شاهد کم شدن زباله‌ها در طبیعت خواهیم بود.
• لطفا در طبیعت سکوت را رعایت کنید و آرامش مکان طبیعی را با بلند کردن صدای موسیقی و برگزاری جشن و میهمانی به هم نزنید. این احترام به اکوسیستم و البته گردشگران دیگری است که برای لذت بردن از سکوت به طبیعت سفر کرده‌اند.
• لطفا در گروه‌های خیلی بزرگ سفر نکنید. برای رفتن به طبیعت یک گروه دوستی در دو یا سه ماشین کافیست، ورود یکباره‌ی جمعیت بزرگ به مکان طبیعی سرعت تخریب را بیشتر می‌کند.
• لطفا به هنگام کمپ زدن و اطراق شبانه در طبیعت، آرامش محل را با نورهای قوی و موسیقی بلند برهم نزنید. روشنایی کمپ و سر و صدا را حداقل نگه دارید و به طبیعت و به دیگر گردشگران احترام بگذارید.
• لطفا تا جایی که ممکن است در طبیعت آتش روشن نکنید. اگر این کار را کردید، کنترل شده، کوچک و با مصرف حداقل مقدار هیزم باشد. حتما به هنگام ترک کردن کمپ، با آب کافی از خاموش شدن کامل آتش اطمینان حاصل کنید.
• لطفا هرجا مرتع سرسبز و زیبایی دیدید با ماشین از وسط آن رد نشوید. اساسا لازم نیست همیشه چشم‌اندازهای زیبا را پیاده یا با ماشین فتح کنیم! خیلی اوقات از دور تماشا کردن و عکس گرفتن لذت بیشتری دارد.
• لطفا به خصوص وقتی جاده شلوغ است، درست رانندگی کنید. لازم نیست همیشه تخت گاز برانیم، لازم نیست دائما در تلاش برای سبقت گرفتن از ماشین جلویی باشیم و لازم نیست هرسال اثبات کنیم که بعد از رانندگان تانزانیا، لیبی، مالاوی و جمهوری دموکراتیک کنگو، بدترین رانندگان جهان هستیم! (اصلاح این یکی که دیگر دست خودمان است…)