دردسرهای میهمانان ناخوانده در طبیعت
تعداد کل گونه‌های کره زمین، طی میلیون‌ها سال افزایش یافته اما درصد قابل‌ملاحظه‌ای از این گونه‌ها نیز طی پنج رویداد انقراض انبوه طبیعی به طور کل ناپدید شده‌اند. چشمگیرترین انقراض جمعی گونه‌ها، حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش و در پایان دوره پرمین، رخ داد. سنگواره‌ها نشان می‌دهند که در آن زمان بالغ بر ۵۰ درصد از خانواده‌های جانوری و ۹۵ درصد از گونه‌های دریایی منقرض شدند. پس از انقراض بزرگ دوران پرمین، بیش از ۵۰ میلیون سال طول کشید تا تنوع زیستی مجدد در طبیعت احیاء شود و اکنون ما در دورانی به سر می‌بریم که فعالیت‌های انسانی، بار دیگر ناقوس‌های انقراض را به صدا درآورده‌اند.
از این سو و آن سو خبر می‌رسد که تعارض‌های شناخته و ناشناخته بلای جان حیات‌وحش شده‌اند و آنها را به ورطه هلاک بیش از پیش نزدیک ساخته‌اند، اما در این میان کم‌تر تدبیری برای این قبیل تلخ‌کامی‌ها اندیشیده و اجرایی می‌شود. یکی از تاثیرگذارترین و در عین حال چالشی‌ترین تعارض‌های ناشی از دستکاری انسان در طبیعت، حضور سگهای ولگرد در زیستگاه‌های طبیعی است که متاسفانه در کشور ما این حضور معنادار حتی در مناطق حفاظت‌شده نیز به شکل پررنگ احساس می‌شود.
سگ ولگرد در نزدیکی کاشان
پراکنش جهانی سگ‌ها (Canis familiaris) در اصل دو طیف را شامل می‌شود: سگهای وحشی و ولگرد بدون صاحب (Feral and free ranging) و سگهای دارای صاحب (Owned and completely dependent). اما در قلب همین دو طیف، زیرگروه‌های دیگری هم وجود دارند. به طوری که سگهای وحشی و ولگرد در ۶ زیرگروه طبقه‌بندی می‌شوند: سگ وحشی (Wild dog)، سگ آموزش ندیده و غیراهلی (Feral dog)، سگ رها و بی‌خانمان (Stray dog)، سگ خیابانی (Street dog)، سگ روستایی (Village dog) و سگ گله(Shepherd dog) .
متاسفانه یک واقعیت تلخ این است که همه اشکال سگ‌ها می‌توانند با حیات‌وحش تعارض داشته باشند و تاثیرات منفی زیادی را بر تنوع زیستی تحمیل کنند. اما این مساله به هیچ وجه به معنای پیاده‌سازی و اجرای روش‌های غیرانسانی نیست.
۵ سگ آزاد در پارک ملی خجیر و سرخه‌حصار
در این مقاله شما را با تعدادی از مهم‌ترین تاثیرات منفی ناشی از حضور سگهای ولگرد بر طبیعت و حیات وحش آشنا خواهیم کرد و در نهایت از راهکارهایی سخن به میان خواهیم آورد که جز تبعیت از اصول علمی مدیریت حیات‌وحش چیز دیگری نیستند.
عبور از دروازه‌های تاریخ
سگ‌ها از اعقاب گرگ‌های خاکستری (Canis lupus) هستند و دست‌کم ۱۴ هزار سال پیش توسط انسان‌ها، اهلی شدند(Frantz et al., 2016). قدیمی‌ترین فسیل سگ‌ها از غرب اروپا و سیبری به دست آمده و تصور می‌شود که دست‌کم ۱۴ الی ۱۵ هزار سال قدمت داشته باشد.
در سال ۲۰۱۳ میلادی، گرگور لارسون (Gregor Larson) از دانشگاه دورهام انگلستان و همکارانش با مقایسه (DNA) ده‌ها سگ و گرگ به انضمام ۱۸ فسیل باستانی به نتیجه‌ای عجیب دست یافتند؛ آنها اعلام کردند که سگ‌ها از گرگ‌های اروپا به وجود آمده‌اند و این اتفاق بین ۱۸.۸۰۰ الی ۳۲.۱۰۰ سال پیش رخ داده است.
آنها نزدیکی گرگ‌ها با شکارچیان اروپایی را دلیل اهلی شدن سگ‌ها عنوان کردند، در حالی که هنوز بسیاری بر این باور هستند که سگ‌ها در زمان انقلاب کشاورزی اهلی شده‌اند.
سگ‌ها در تاریخ ایران نیز قابل‌ردیابی‌اند، نجفی قوچانی در کتاب «سیاحت شرق» که به زمان مشروطیت بازمی‌گردد، می‌نویسد: «در نزدیک هر آبادی که می‌شدیم صدای بیست سگ، دویست سگ می‌نمود، معلوم بود که اگر جنبنده‌ای ببینند قطعه‌قطعه می‌درانند.»
همزیستی سگهای ولگرد و گربه‌ها در نزدیکی روستای خفر در استان اصفهان
نزدیکی سگ‌ها به انسان بسیاری از رفتارهای آنها را تغییر داد اما واقعیت‌ها کم و بیش پابرجا هستند. سگهای ولگرد امروزی حاصل دخالت مسلم ما انسان‌ها در طبیعت و برهم زدن نظام طبیعی هستند، در واقع سگ‌ها را ما پس از گربه‌ها و موش‌ها به عنوان سومین شکارچیان به طبیعت معرفی کردیم.
تحقیقات هاگس و مک‌دونالد در سال ۲۰۱۳ میلادی نشان داد که سگ‌ها بر بقای ۲۱ گونه مهره‌دار در معرض خطر تاثیر دارند و پس از آن دو تحقیق مستقل توسط بلارد و دوهرتی در سال ۲۰۱۶ تایید کرد که بیش از ۱۰۰ گونه جانوری از حضور در زیستگاه‌هایشان به واسطه حضور سگ‌ها تاثیر منفی پذیرفته‌اند. در نمودارهای ذیل که حاصل مطالعات هاگس و مک‌دونالد است، تاثیرات منفی سگ‌ها بر گونه‌های مختلف به تفکیک نشان داده شده است.
نمودار تاثیرات منفی ناشی از حضور سگهای ولگرد بر حیات‌وحش
نمودار الف نمایانگر تعداد گونه‌های منقرض شده یا در معرض خطر مهره‌داری است که از حضور سگ‌ها به شکل منفی متاثر شده‌اند و نمودار ب درصد مهره‌داران منقرض‌شده یا در معرض خطر که به اشکال مختلف از حضور سگ‌ها تاثیر منفی گرفته‌اند را نشان می‌دهد.
سگ‌ها پنجه در پنجه حیات‌وحش
در دنیا نرخ‌های انقراض پرندگان و پستانداران، به خوبی شناخته شده چرا که گونه‌های مختلف پرنده و پستاندار اغلب به راحتی قابل مشاهده هستند.
از آن جایی که اغلب پرندگان و پستانداران جثه نسبتا بزرگی دارند، مطالعاتی خوبی هم بر روی آنها به طور مستمر انجام می‌شود لذا بدیهی است که عدم حضورشان در طبیعت در مقایسه با سایر زیستمندان ملموس‌تر باشد و بالطبع سریع‌تر هم گزارش شوند.
در حالی که نرخ انقراض برای آن ۹۹ درصد دیگر گونه‌های جهان، تنها بر پایه حدس و گمانه‌زنی و بدون توجه به جزئیات است.
تهدیدات و مشکلات پیش‌روی پستانداران نیز به همین دلیل شناخته‌شده‌تر است. یکی از مهم‌ترین این تهدیدات که متاسفانه اغلب هم نادیده گرفته می‌شود، مشکل حضور سگ‌ها در زیستگاه‌های طبیعی است. تاثیرات ناشی از حضور سگ‌ها بر حیات‌وحش در زیستگاه‌های طبیعی (مناطق حفاظت شده چهارگانه) به این ترتیب ثابت شده است:
۱) شکار مستقیم حیات‌وحش؛ در تاریخ پنج‌شنبه ۱۹ مرداد سال ۱۳۹۶ قوچ جوانی که در منطقه حفاظت‌شده سرخه‌حصار مورد حمله چند سگ ولگرد و بی‌سرپرست قرار گرفته بود، توسط یگان محیط‌زیست استان تهران به مرکز بازپروری حیات‌وحش پارک پردیسان منتقل شد. این قوچ جوان یک هفته بعد بر اثر شدت جراحات وارده درگذشت.
قوچ جوان منطقه حفاظت شده سرخه‌حصار که بر اثر حمله چند سگ ولگرد از بین رفت.
۲) بروز تغییرات رفتاری در حیوانات وحشی به واسطه ترس ناشی از حضور سگ‌ها؛ یکی از یوزهای نر ثبت تصویر شده در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران، نخستین بار در بهار سال ۱۳۹۰ مشاهده و آخرین بار در آذرماه سال ۱۳۹۵ و مقارن با حضور دام در منطقه رویت شد. آخرین عکس از این یوز نر در منطقه‌ای ثبت شده که به آن مرتب سرکشی می‌کرده است. شواهد امر حاکی از آن است که این یوز نر بنا به دلیلی به سرعت از مکان مورد علاقه‌اش فرار کرده در حالی که یک ربع پس از آن عکس گروهی از سگهای گله به تصویر کشیده شده است.
۳) رقابت غذایی؛ در فصل دوم، صفحه ۶۲ کتاب «سگهای ولگرد و حفاظت از حیات‌وحش» که توسط متیو ای. گومپر (Matthew E. Gompper) از دانشگاه میسوری آمریکا ویراستاری و توسط انتشارات آکسفورد در سال ۲۰۱۴ چاپ شده، این طور آمده: «مطالعات متعدد نشان می‌دهد که سگ‌ها بر جمعیت گونه‌های طعمه، تاثیرگذار هستند و این امر به دلیل قرار گرفتن این گونه‌ها در رژیم غذایی آن‌هاست.» در صفحه ۷۷ همین کتاب به رقابت میان دینگوها و حیوانات شکاری معرفی‌شده به زیستگاه اشاره شده است.
۴) آزار و اذیت؛ در صفحه ۹۴ همین کتاب به رفتارهای تحریک‌کننده سگ‌ها اشاره شده و از آن تحت عنوان مزاحمت برای حیات‌وحش نام برده شده است.
۵) تولید هیبریدها یا حیوانات دورگه؛ شاهد این مدعی بارها در طبیعت ایران دیده شده است. در شهریورماه سال ۱۳۹۵ یک گرگ به مرکز بازپروری پردیسان انتقال داده شد که مشاهدات آتی و رفتارشناسی‌ها نشان داد نژاد این حیوان می‌تواند خالص نباشد.
۶) انتقال بیماری‌ها؛ در اوایل دهه ۱۹۹۰م. (۱۳۶۹ الی ۱۳۷۹ ه.ش.) در پارک ملی سرنگتی کشور تانزانیا، حدود ۲۵ درصد از شیرها به دلیل بیماری دیستمپر سگ‌سانان تلف شدند. بررسی‌های آتی نشان داد که حتی سایر گربه‌سانان و کفتارها نیز با این مشکل درگیر شده‌اند.
تحقیقات حاکی از آن بود که بیماری از ۳۰.۰۰۰ سگ اهلی که در نزدیکی پارک زندگی می‌کردند به شیرها منتقل شده است. دیستمپر سگ‌سانان یک بیماری ویروسی است که می‌تواند سگهای اهلی و وحشی، کایوت‌ها، روباه‌ها، پانداها، گرگ‌ها، قاقم‌ها، راسوها، راکون‌ها و حتی گربه‌سانان بزرگ جثه، برخی از نخستی‌سانان و طیف‌های معدود دیگری از حیوانات را درگیر کند.
سگهای ولگرد در حال حمله به گور موسوم به کولان (Eqqus hemionus kulan) یک گونه در معرض خطر در یک پارک ملی در کشور هندوستان
در جدول شماره ۱ می‌توانید نمونه‌‌هایی از مطالعات انجام شده در زمینه تاثیرات منفی سگهای وحشی و ولگرد را بر گونه‌های اصطلاحا طعمه مشاهده کنید.
| جدول شماره ۱- مطالعاتی که بر روی تاثیرات منفی ناشی از حضور سگهای وحشی و ولگرد بر گونه‌های طعمه انجام شده است. | ||||
| شماره | نوع سگ | مکان | تاثیرات سگ‌ها | منابع |
| ۱ | سگ ولگرد | زیمباوه | سگ‌ها ۱۲ گونه را کشتند، ۸ گونه از آنها اندمیک بودند. | باتلر و همکاران در سال ۲۰۰۴ |
| ۲ | سگ ولگرد | اتیوپی | جوندگانی که با گرگ‌های اتیوپیایی رقابت غذایی داشتند، کشته شدند. | سیله‌رو زوبیری و گوته‌لی در سال ۱۹۹۴ |
| ۳ | سگ بدون‌قلاده | ایالات‌متحده آمریکا | پستانداران و پرندگان بومی تعقیب و کشته شدند. | گرین و همکاران در سال ۱۹۸۴، بلک و گرین در سال ۱۹۸۵، تیم و اشمیت در سال ۱۹۹۰ |
| ۴ | سگ ولگرد | ایتالیای مرکزی | از ۵۷۷ مورد تلفات گوسفندی که توسط سگ‌سانان رقم خورد، ۵۰ مورد به سگ‌ها اختصاص داشت. | چیوچی و بویتانی در سال ۱۹۹۸ |
| ۵ | سگ ولگرد | برزیل جنوب‌شرقی | از پستانداران بومی تغذیه میکنند. | کومپوس و همکاران در سال ۲۰۰۷ |
| ۶ | سگ بدون قلاده | کلرادو | پستانداران کوچک، استرآهو و باب‌کت (Felis rufus) از مسیرهای کوهنوردی که سگ‌ها در آنها حضور دارند، پرهیز میکنند. پریری‌داگ‌ها (Cynomys ludovicianus) در مناطقی که در آنها سگ حضور دارد، تراکم به نسبت کم‌تری دارند. | لنث و همکاران در سال ۲۰۰۸ |
| ۷ | سگ آزادزی یا فرال | پارک ملی برازیلیا، برزیل | سگ‌ها اثر حاشیه‌ای ایجاد میکنند. گرگ‌های یال‌دار و مورچه‌خوار بزرگ (Myrmecophaga tridactyla) از سگ‌ها اجتناب میکنند. | لاسردا و همکاران در سال ۲۰۰۹ |
| ۸ | سگ آزادزی یا فرال | آلاباما | ۱۶ مورد تعقیب و مزاحمت برای گوزن‌های بالغ(Odocoileus virginianus) مشاهده شد. | کائوسی و کود در سال ۱۹۸۰ |
| ۹ | سگ ولگرد | آیداهو |
۳۹ مورد تعقیب و ۱۲ مورد تلفات گوزن مول (Odocoileus hemionus)گزارش شد.
|
لوری و مک‌آرتور در سال ۱۹۷۸ |
| ۱۰ | سگ ولگرد | سواحل جنوبی فلسطین اشغالی | نسبت فرزند به مادر و جمعیت محدود را در غزال کوهی (Gazella gazelle) متاثر ساخته‌اند. | گینگولد و همکاران در سال ۲۰۰۹، مانور و سالتز در سال ۲۰۰۴ |
| ۱۱ | سگ ولگرد | هندوستان | نوزادان بلک‌باک (Antilope cervicapra) توسط سگهای ولگرد کشته شده‌اند و با گرگ هندی (Canis lupus pallipes) هم با سگ‌ها رقابت دارد. | جالا و گیلس در سال ۱۹۹۱، جالا در سال ۱۹۹۳ |
| ۱۲ | سگ ولگرد | قزاقستان |
بیش از ۱۰ هزار سایگا (Saiga tatarica tatarica) سالانه توسط سگ‌ها کشته می‌شوند. |
اسلودسکی در سال ۱۹۶۲ |
| ۱۳ | سگ آزادزی (فرال) و ولگرد | آلاسکا |
آزار و اذیت گله‌های گاومشک (Ovibos moschatus)
|
مچ در سال ۱۹۸۸ |
| ۱۴ | سگ آزادزی یا فرال | جنوب‌غربی استرالیا |
رقابت غذایی با روباه قرمز (Vulpes vulpes) |
میچل و بنکز در سال ۲۰۰۵ |
| ۱۵ | سگ ولگرد | کالیفرنیا |
یک مورد تلفات قطعی روباه کیت (Vulpes macrotis mutica) |
رالز و وایت در سال ۱۹۹۵ |
| ۱۶ | سگ ولگرد | نیوساوت‌ولز | تعقیب و کشتن والابی‌ها | میک در سال ۱۹۹۹ |
| ۱۷ | سگ ولگرد | زیمباوه | تاثیر منفی بر کرکس‌ها و گوشتخواران وحشی لاشه‌خوار | باتلر و دو تویت در سال ۲۰۰۲ |
| ۱۸ | سگ بدون قلاده | جنوب‌غربی استرالیا | کاهش تنوع و فراوانی پرندگان | بنکز و بریانت در سال ۲۰۰۷ |
| ۱۹ | سگ آزادزی و ولگرد | هندوستان |
سگ‌ها جای کرکس‌ها و بالاخص گونه موسوم به کرکس هندی (Gyps bengalensis and Gyps indicus) را بر سر لاشه‌ها گرفتند. |
پراکاش و همکاران در سال ۲۰۰۳ |
| ۲۰ | سگ ولگرد | نیوزیلند |
یک سگ در ظرف بیش از ۶ هفته، ۶۰۰ الی ۸۰۰ کیوی (Apteryx australis) (از جمعیت ۱۰۰۰ تایی) را کشت. |
تابورسکی در سال ۱۹۸۸ |
| ۲۱ | سگ آزادزی و ولگرد | ایالات‌متحده آمریکا |
بازنگری در مطالعات سرتاسر آمریکا جایی که سگ‌ها بیش از سایر شکارچیان بوقلمون وحشی (Meleagris gallopavo) را می‌کشند. |
میلر و لئوپلد در سال ۱۹۹۲ |
| ۲۲ | سگ آزادزی | جزایر گالاپاگوس، اکوادور |
شکارگری ناپایدار ایگوانای دریایی (Amblyrhynchus cristatus) |
کروک و اسنل در سال ۱۹۸۱ |
| ۲۳ | سگ ولگرد | غرب هندوستان |
سگ‌ها شکارچیان کارآمد جمعیت‌های ایگوانای صخره‌ای (Cyclura carinata) هستند. |
آیورسون در سال ۱۹۷۸ |
| ۲۴ | سگ ولگرد | تبت | ۱۹ مورد تلفات تایید شده آنتیلوپ تبتی (Pantholops hodgsonii) توسط سگ‌ها | شالر در سال ۱۹۹۸ |
راه‌حل چیست؟
مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد که سگ‌ها در حال حاضر از نظر رفتاری هم دستخوش تغییرات بسیار شده‌اند. سگ‌ها حیواناتی مهربان و دوست‌داشتنی هستند اما در طبیعت و زیستگاه حیوانات وحشی به دلیل کمبود منابع غذایی لازم اغلب به حیواناتی فرصت‌طلب و در عین حال مهاجم بدل می‌شوند.
عدم مدیریت صحیح پسماند یکی از دلایل ازدیاد جمعیت سگهای ولگرد است. سگهای ولگرد یا آزادزی یا از پسماندهای انسانی تغذیه میکنند و یا در صورت گرسنگی به حیات‌وحش حمله میکنند که در این صورت تعارض آشکار شکل می‌گیرد. در مورد مدیریت صحیح این مساله می‌بایست کلیه مسایل علمی، اخلاقی و اجتماعی را در نظر گرفت. ضمن این که نباید فراموش کرد که غذا دادن به سگهای ولگرد به هیچ‌وجه کار صحیحی نیست.
اما در مورد سگهای گله بحث تاحدود زیادی فرق می‌کند. در کل دنیا دو نوع سگ گله وجود دارد:۱) سگهای نگهبان و ۲) سگهای گله.
سگهای نگهبان مانند کانگال‌ها (Kangals) یا ژرمن‌شپردها این قابلیت را دارند که حیوانات شکارچی را که می‌توانند دام‌ها را تهدید کنند، ردیابی و شناسایی کنند. اما سگهای گله مانند کولی‌ها ((Collies در جا به جا کردن گله نقش دارند و افراد گروه را ساماندهی میکنند، هر دو این سگ‌ها از بدو تولد نیازمند آموزش هستند چرا که در غیر این صورت می‌توانند مشکلات متعددی از جمله در بخش حفاظت از حیات‌وحش ایجاد کنند.
سگهای آموزش ندیده می‌توانند به دام و یا سایر حیوانات وحشی و یا حتی انسان‌ها حمله کنند. به گفته دکتر ایگور خوروزیان از دانشگاه گوتینگن آلمان، سگ‌ها در حال حاضر یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تلف شدن یوزهای آسیایی در ایران هستند.
یک سگ ولگرد در حال تعقیب یک توله روباه، منطقه‌ای حفاظت شده در هندوستان
خوروزیان و همکارانش مطالعات زیادی را در پارک ملی گلستان آن هم در زمینه تعارضات گوشتخواران و دام انجام داده‌اند. بررسی‌های این کارشناسان در ۳۴ روستای نزدیک پارک ملی گلستان نشان داد که حضور سگ‌ها در مجاورت بزها و گوسفندها لزوما به معنای امنیت کامل آنها نیست.
مساله اساسی در مورد سگهای گله در ایران آموزش است. بدیهی است که هر چقدر سگهای گله آموزش بهتری ببیند، دام‌های کم‌تری مورد حمله قرار خواهند گرفت و بالطبع گوشتخواران کم‌تری هم توسط انسان‌ها کشته خواهند شد.
برای تحقق این امر در وهله نخست لازم است که سگهای گله در تماس مستقیم با دام‌ها باشند و نه انسان، در حالی که در مناطقی مانند روستاهای نزدیک پارک ملی گلستان عکس این اتفاق حاکم است و سگ‌ها بیش از دام‌ها به صاحبانشان نزدیک هستند و همین مساله احتمال حمله گوشتخوارانی مثل پلنگ‌ها را افزایش می‌دهد.
در مورد سگهای نگهبان، بهترین سگ می‌بایست نقش نگهبان گله را داشته باشد در حالی که دامداران ایران از همه سگ‌هایشان برای نگهبانی استفاده میکنند.
عملکرد چوپانان در رفع تعارضات بسیار مهم است. در ایران اما چوپانان یا اکثرا پیر هستند و توانایی کافی برای عکس‌العمل صحیح و نگهداری از یک گله بزرگ را ندارند و یا جوانانی هستند که ترجیح می‌دهند به شهرها کوچ کنند و در روستا نمانند بنابراین حفظ حیات‌وحش نیز شاید معنای چندانی نداشته باشد.
یکی از کارهای رایج در ایران این است که چوپان به محض دیدن حیوان گوشتخوار به سمت وی سنگ پرتاب می‌کند در حالی که این کار ابدا موثر نیست.
یک پیشنهاد به چوپانان این است که گله‌هایشان را با هم ادغام کنند چرا که بر اساس تحقیقات در آفریقا، چوپانان گله‌های مختلف در صورت ارتباط با یکدیگر نه‌تنها وظیفه‌شان را بهتر انجام خواهند داد بلکه حتی عملکردشان هم چند برابر خواهد شد.
در بخش‌هایی از آفریقا حتی حضور سگهای گله ممنوع است اما در کشور ما نه‌تنها شمار سگهای گله بلکه حتی شمار سگهای ولگرد و بی‌صاحب در زیستگاه‌های طبیعی و یا مناطق حفاظت‌شده روز به روز بیش‌تر می‌شود.
در برهه کنونی هیچ تصمیم درستی توسط ارگان‌های مسوول برای این وضعیت گرفته نشده است. آخرین نمونه تعارض آشکار رسانه‌ای شده از این دست در تاریخ ۲۳ شهریور و در میاندشت میان سگهای اهلی و یک توله یوز رقم خورد. در این اتفاق خوشبختانه توله یوز نجات یافت اما سایه نگرانی ناشی از حضور این مهمانان ناخوانده همچنان بقای حیات‌وحش آسیب‌پذیر کشورمان را تهدید می‌کند.
وجود سگ ها در طبیعت مانند باقی مخلوقات خدا امری طبیعی است ، مشکل عمده ما عدم مدیریت هست ، چند راه کار ساده و قابل تامل در کنترل محیط زیست و عدم کشتار این مخلوقات رام خدا
۱- قوانین سفت و سخت در مورد سرپرستی سگ ها ، متاسفانه هرکی سگ میاره و ول میکنه تو جامعه باید کسی که سگ به سرپرستی میگیره تا اخر عمرش نگهش داره ۲- واکسیناسیون
۳- عقیم سازی ۷۰ درصد سگ های ماده برای حفظ و کنترل انها
۴- عدم غذارسانی توسط حامیان به ظاهر با محبت
۵- اموزش درست به حیوانات و صاحبین انها
۶- قانونی برای مسیولیت یک نهاد برای این امر
در ابتدای مقاله تان به درستی نوشته اید: “سگهای ولگرد امروزی حاصل دخالت مسلم ما انسان‌ها در طبیعت و برهم زدن نظام طبیعی هستند،” سگ ها از هر گونه ای که باشند همیشه در نزدیکی زیستگاه انسان ها زندگی میکنند. آیا فکر نمیکنید که میهمان ناخوانده مناطق حفاظت شده و عرصه های حیات وحش انسان و دام اوست و نه سگ های به زعم شما ولگرد؟ از آن گذشته وقتی عبارت ولگرد را در مورد سگ ها بکار میبرید من فکر میکنم که دیگر حیوانات وحشی دارای شغل و خانه و خانواده هستند و فقط سگ ها ولگردند.
خطر سگ های ولگرد واقعا برای حیات وحش و شیوع بیماریهای مشترک انسان و حیوان بسیار مهم است و متاسفانه در همین پایتخت نیز شاهد زیاد شدن سگهای ولگرد هستیم و شهرداری به عنوان مسیول جمع آوری سگهای ولگرد در این زمینه عملکرد مناسبی نشان نداده .
همین صبح پنج شنبه گذشته در بوستان کنار چیتگر ۷ سگ ولگرد به سمت من حمله کردند و من با خوش شانسی توانستم از حمله آنها سالم نجات پیدا کنم.
البته متاسفانه شما می تونید گله های پر تعداد سگهای ولگرد رو در حاشیه اکثر شهرهای پر جمعیت ببینید!!!!