بیشتر جانورانی که امروز منقرض می‌شوند، از خود هیچ فسیلی برجای نمی‌گذارند
میلیون‌ها سال بعد شاید فسیل‌شناسان در زمین حفاری کرده و فسیل‌هایی از زمان ما را کشف کنند. شاید آنها مثل دانشمندان امروزی رویداد‌ها را بر اساس زمان وقوع‌شان دسته‌بندی کنند و ببینند که گونه‌هایی که در گذشته زندگی می‌کردند چه زمانی به وجود آمدند و چه زمانی منقرض شدند. در عصر حاضر، انسان‌ها سبب انقراض گونه‌های زیستی می‌شوند و این روند همین‌طور ادامه دارد. در صد سال گذشته، تقریبا ۵۰۰ گونه‌ی مهره‌دار منقرض شده‌اند. اما آیا دانشمندان آینده می‌توانند این موضوع را بفهمند؟ تحقیقات جدید نشان می‌دهد که شاید پی بردن به این موضوع برای دانشمندان آینده آسان نباشد. تنها بخش کوچکی از جانوران منقرض شده به دست انسان، از خودشان فسیل بر جای می‌گذارند. گونه‌هایی که در بیشترین خطر انقراض قرار دارند، آنهایی هستند که به ندرت اثری از خودشان به جا می‌گذارند.
در کل تاریخچه‌ی حیات روی زمین پنج رویداد بزرگ انقراض رخ داده که دانشمندان به آن می‌گویند «پنج بزرگ» یا the Big Five. این گروه پنج تایی شامل رویداد انقراض کرتاسه و چند رویداد بزرگ‌تر و شدیدتر هم می‌شود. انقراض کرتاسه نام رویدادی است که حدود ۶۶ میلیون سال پیش منجر به نابودی دایناسورها شد. بسیاری از دانشمندان حالا می‌خواهند یک عامل ششم هم به این لیست اضافه کنند. آن هم انسان‌هایی هستند که در سطح جهان باعث نابودی نسل بعضی از گونه‌های زیستی می‌شوند. اما دانشمندان نمی‌دانند بحران انقراض فعلی در مقایسه با دیگر دوره‌های پرتلاطم در تاریخ زمین تا چه حد شدید و جدی است. انسان انقراض‌هایی را که در عصر مدرن اتفاق افتاد، مستند کرده است. اما مقیاس پنج رویداد بزرگ فقط با استفاده از بایگانی فسیل‌ها و مطالعه‌ی تاریخچه‌ی گونه‌های دفن شده سنجیده شده است. اما آیا دانشمندان آینده می‌توانند با مطالعه‌ی فسیل‌ها درک درستی از انقراض مدرن داشته باشند؟
به همین دلیل، «روی پلاتنیک» (Roy Plotnick)، یک فسیل‌شناس از دانشگاه ایلینویز و نویسنده‌ی اصلی این مقاله، به سناریوهای دوردستی فکر می‌کند که به فسیل‌شناسان آینده مربوط می‌شود. او می‌گوید: «ما واقعا باید انقراض‌های عصر مدرن را طوری بررسی کنیم که گویا آنها از همین حالا در بایگانی فسیل‌ها قرار دارند. با این کار می‌توانیم انقراض مدرن را با انقراض دوره‌های دیگر مقایسه کنیم.» بنابراین او و همکارانش در پایگاه داده‌ی فسیل‌ها به دنبال گونه‌های پستاندار مدرن گشتند تا ببینند که چه تعداد از انقراض‌های مدرن با مطالعه‌ی فسیل‌ها قابل تشخیص هستند.
این تیم تحقیقاتی در ژورنال Ecology Letters گزارش داده‌اند که انسان‌ها تنها فسیل ۹ درصد از گونه‌های پستانداری را که در معرض خطر انقراض هستند، نگه‌داری کرده‌اند. پستاندارانی که در معرض خطر نیستند، شانس بیشتری دارند تا در پایگاه داده‌ی فسیل ثبت شوند. شانس آنها تقریبا دو برابر و حدود ۲۰ درصد است. پلاتنیک می‌گوید گونه‌هایی که در بیشترین خطر انقراض قرار دارند، همان‌هایی هستند که هیچ ردی از خودشان بر جای نمی‌گذارند. یکی از دلایل احتمالی این موضوع این است که گونه‌های کوچکتر، کمتر در پایگاه داده‌ای فسیل ثبت می‌شوند. چرا که آنها به ندرت در فرایندهای رسوب‌گذاری دوام می‌آورند. فرایندهای رسوب‌گذاری باعث تبدیل جانور مرده به فسیل می‌شود. با این حساب، انقراض آن گونه‌ها در پایگاه داده‌ای فسیل‌ها ثبت نمی‌شود. این باعث می‌شود که فسیل‌شناسان آینده در محاسبه‌ی تعداد گونه‌های منقرض شده دچار اشتباه شوند و آنها را کمتر حساب کنند.
«آنتونی بارنوسکی» (Anthony Barnosky)، یک فسیل‌شناس از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی می‌گوید: «این مطالعه ما را به یک مقایسه‌ی معتبر بین گذشته و عصر حاضر نزدیک‌تر می‌کند.» او همچنین تمرکز این گروه بر پستانداران را ستایش می‌کند. با توجه به اینکه بخش زیادی از دانش مربوط به انقراض‌های پنج رویداد بزرگ با مطالعه‌ی مهره‌داران دریایی به دست آمده، انتخاب پستانداران برای این مطالعه عجیب به نظر می‌رسد. محققان به دلیل ظاهر کرک‌دار و دوست‌داشتنی این جانداران تحقیقات زیادی در زمینه‌های مختلف روی آنها انجام داده‌اند. بنابراین دانشمندان اطلاعات زیادی درباره‌ی آنها دارند و می‌دانند کدام گونه از آنها بیشتر در معرض خطر قرار دارند. بارنوسکی می‌گوید: «در این مطالعه، واقعا می‌توانیم بایگانی فسیل‌های مدرن و بایگانی فسیل‌های قدیمی را با هم مقایسه کنیم. اما او هشدار می‌دهد که نتایج نویسندگان ممکن است بسته به شرایط تغییر کند.»
بنابراین، اگر تاریخ زمین پر از انقراض‌هایی است که انسان به آنها پی نبرده، آیا می‌توان گفت که تاثیر انسان بر تنوع زیستی شاید آنقدرها هم بد نباشد؟ ظاهرا این‌طور نیست. بارنوسکی می‌گوید: «این موضوع به هیچ عنوان به معنی این نیست که ما در حال حاضر در بحران انقراض قرار نداریم.» پلاتنیک هم با نظر او موافق است. انقراضی که در عصر حاضر رخ می دهد هیچ شباهتی به انقراض‌های گذشته ندارد. تفاوت آن با رویدادهای دیگر فقط در تعداد گونه‌های انقراضی نیست بلکه شامل نحوه‌ی وقوع این اتفاق هم می‌شود. چرا که عامل اصلی آن تنها یک گونه‌ی زیستی است.
منبع: Science Mag
مقاله زیبا و جامعی بود با تشکر 🙂