تکنولوژی فوکوس خودکار (Autofocus)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

تا اینجا در بخش‌های قبلی این مقاله‌ی دنباله‌دار دو عامل مهم مگاپیکسل و اندازه‌ی دیافراگم دوربین در گوشی‌های موبایل را بررسی کردیم. در این بخش قصد داریم به یک فاکتور مهم دیگر یعنی تکنولوژی فوکوس خودکار بپردازیم. فوکوس مناسب یکی از کلیدترین عوامل در تولید عکس‌های باکیفیت است. به همین دلیل در سال‌های اخیر تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند تلاش کرده‌اند با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ی مختلف دقت و سرعت فوکوس خودکار گوشی‌های خود را بالا ببرند. اطلاع از نحوه‌ی عملکرد، محاسن و معایب هرکدام از این تکنولوژی‌ها می‌تواند کمک بزرگی به انتخاب گوشی مناسب برای هر عکاس بکند. پس با مدرسه‌ی عکاسی موبایل دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا به‌طور خلاصه مهم‌ترین تکنولوژی‌های فوکوس خودکار موجود را باهم بررسی کنیم.

تشخیص کنتراست (Contrast Detection)

بخش زیادی از گوشی‌های هوشمند از این تکنولوژی به‌صورت منفرد یا در ترکیب با یک تکنولوژی فوکوس خودکار دیگر استفاده می‌کنند. بنابراین تشخیص کنتراست را می‌توان تکنولوژی پایه‌ی فوکوس خودکار دانست. این تکنولوژی به‌شدت به شرایط نوری وابسته است؛ چراکه در این شیوه دوربین با جستجو کردن بیشترین کنتراست (تفاوت میان بخش‌های تاریک و روشن) نقطه‌ی فوکوس مناسب را پیدا می‌کند. درنتیجه هرچه صحنه‌ی عکاسی نور بهتری داشته باشد این تکنولوژی عملکرد بهتری خواهد داشت.

سرعت تکنولوژی تشخیص کنتراست به شرایط نوری و سرعت پردازنده بستگی دارد ولی این شیوه با توجه به طبیعتش کندترین تکنولوژی فوکوس خودکار در میان تکنولوژی‌های حال حاضر محسوب می‌شود. درنتیجه تکنولوژی تشخیص کنتراست برای عکاسی از سوژه‌های ایستا نظیر فردی که در حالتی ثابت قرار گرفته یا مناظر طبیعی مناسب است ولی هنگام عکاسی از سوژه‌های متحرک یا عکاسی در نور کم عملکرد خوبی نخواهد داشت.

فوکوس خودکار لیزری (Laser Autofocus)

گوشی‌هایی که از این تکنولوژی برای فوکوس خودکار استفاده می‌کنند به یک فرستنده و یک گیرنده‌ی لیزر مجهز هستند. فرستنده باریکه‌ای از نور لیزر مادون‌قرمز را به سمت سوژه ارسال می‌کند؛ نور لیزر پس از برخورد به سطح سوژه بازتاب پیدا کرده و به دریافت‌کننده می‌رسد. گوشی مدت‌زمان رفت‌وبرگشت لیزر را ثبت کرده و ازآنجاکه سرعت نور ثابت است می‌تواند فاصله‌ی سوژه را با یک فرمول ریاضی ساده محاسبه کند. سرعت نور لیزر فوق‌العاده بالاست و کل پروسه تقریبا بی‌درنگ انجام می‌گیرد. درنتیجه این تکنولوژی سریع‌ترین تکنولوژی فوکوس خودکار موجود محسوب می‌شود. ولی برای استفاده از این شیوه باید محل فوکوس را به‌صورت دستی تعیین کنید؛ بدین معنی که حتما باید با ضربه زدن روی صفحه‌ی نمایش سوژه‌ی موردنظر را انتخاب کنید تا گوشی نور لیزر را به‌سوی آن نشانه برود.

نکته‌ی مثبت این است که می‌توانید با ضربه زدن روی صفحه هم‌زمان عکس را هم بگیرید. بدین ترتیب فوکوس لیزری برای گرفتن عکس‌هایی سریع با فوکوس دقیق از سوژه‌های متحرک بسیار مناسب است. از سوی دیگر به این دلیل که گوشی از نور لیزر خود برای فوکوس استفاده می‌کند شرایط نوری بد هیچ تاثیری روی عملکرد آن نخواهد داشت. درنتیجه فوکوس خودکار لیزری در حال حاضر بهترین شیوه برای عکاسی در شب و نور کم است.

البته نور لیزر به‌کاررفته در این دوربین‌ها برای پیشگیری از آسیب احتمالی به چشم بسیار ضعیف است. درنتیجه این تکنولوژی تنها زمانی کارایی خواهد داشت که سوژه‌ی موردنظر در فاصله‌ی خیلی دوری نسبت به دوربین قرار نداشته باشد. بنابراین هنگام عکاسی از یک منظره‌ی طبیعی گسترده فوکوس لیزری به کار نمی‌آید. به همین دلیل این گوشی‌های هوشمند علاوه بر فوکوس لیزری به تشخیص کنتراست هم مجهز هستند. در شرایطی که امکان استفاده از فوکوس لیزری وجود نداشته باشد دوربین به‌صورت خودکار از تشخیص کنتراست برای رسیدن به فوکوس مناسب استفاده خواهد کرد.

تشخیص فاز (Phase Detection)

همانند فوکوس لیزری معمولا گوشی‌های هوشمند از تکنولوژی تشخیص فاز در کنار تکنولوژی استاندارد تشخیص کنتراست استفاده می‌کنند. تکنولوژی تشخیص فاز پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را به‌صورت موجز شرح داد ولی نحوه‌ی عملکرد آن شباهت زیادی به نحوه‌ی عملکرد چشمان خود ما دارد. در این شیوه از اختلاف فاز میان دو تصویر تشکیل‌شده در راست‌ترین و چپ‌ترین بخش منحنی عدسی برای محاسبه‌ی محل دقیق منطبق شدن آن‌ها بر هم استفاده می‌شود؛ محل منطبق شدن دو تصویر یعنی جایی که هیچ اختلاف فازی میان آن‌ها وجود نداشته باشد درواقع همان نقطه‌ی فوکوس است.

اساس کار تکنولوژی فوکوس خودکار تشخیص فاز شبیه عملکرد چشمان انسان است

اساس کار فوکوس خودکار کمپانی‌هایی نظیر اپل و سامسونگ که از تکنولوژی خود با نام‌هایی نظیر «پیکسل‌های فوکوس» (Focus Pixels) و «پیکسل‌های دوتایی» (Dual Pixels) یاد می‌کنند درواقع همان تشخیص فاز است. تکنولوژی تشخیص فاز پیش از ورود به قلمروی گوشی‌های هوشمند برای سال‌های نسبتا طولانی در دوربین‌های DSLR استفاده می‌شده. این تکنولوژی علی‌رغم پیچیدگی هنوز هم به‌عنوان یکی از قابل‌اعتمادترین شیوه‌های کنترل فوکوس خودکار در نظر گرفته می‌شود.

تکنولوژی تشخیص فاز بسیار سریع‌تر از تشخیص کنتراست عمل می‌کند ولی مشکلات آن به مشکلات تشخیص کنتراست شباهت دارد. تکنولوژی تشخیص فاز هم ممکن است در نور کم یا هنگام فوکوس روی سطوحی که کنتراست پایینی دارند دچار مشکل شود. تشخیص فاز برای فوکوس مجدد پیاپی روی سوژه در شرایطی که پس‌زمینه‌ی تصویر کم‌وبیش ثابت باشد مناسب است؛ ولی اگر پس‌زمینه و سوژه هر دو در حال تغییر باشند سرعت فوکوس کاهش پیدا می‌کند.

در بخش بعدی این مقاله‌ی دنباله‌دار قصد داریم به فاکتورهای دیگری نظیر واکنش شاتر، عکاسی پی‌درپی و لرزش‌گیر اپتیکال بپردازیم. پس همچنان با مدرسه‌ی عکاسی موبایل دیجی‌کالا مگ همراه باشید. اگر موفق به خواندن بخش‌های دیکر مقاله‌ی دنباله‌دار ما نشده‌اید پیشنهاد می‌کنیم خواندن آن‌ها را هم از دست ندهید:

مگاپیکسل، اندازه‌ی سنسور و اندازه‌ی پیکسل؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

اندازه‌ی دیافراگم (F-Number)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

واکنش شاتر، عکاسی پی‌درپی و لرزشگیر اپتیکال؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

تنظیمات دستی (Manual Controls)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

عکاسی RAW؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

صفحه نمایش؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

فلش، حافظه‌ی داخلی و باتری؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

سیستم عامل و اپلیکیشن‌ها؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟