کشفهای جذاب تلسکوپ تس (TESS) کماکان ادامه دارد
ماهواره نقشهبرداری سیارات فراخورشیدی گذران یا تس (TESS) بیش از یک سال است که به فضا ارسال شده و به مرور کشفهای جذاب این تلسکوپ فضایی اعلام میشود. تلسکوپ تس به تازگی منظومهای را کشف کرده که بررسی آن میتواند به درک بهتر شکلگیری و تکامل سیارات کمک زیادی بکند.
این منظومه شامل سه سیاره است که به دور یک کوتوله سرخ میگردند. ستارهی مرکزی این منظومه که TOI-270 نام دارد در فاصلهی ۷۳ سال نوری از زمین قرار گرفته است.
هر سه سیاره این منظومه نسبتا کوچک هستند. یکی از این سیارات کمی از زمین بزرگتر است و دو سیارهی دیگر اندازهای در حدود نصف سیاره نپتون دارند. سیاراتی که نمونهی آنها در منظومه شمسی وجود ندارد.
بررسی سیاراتی که اندازهشان بین زمین و نپتون است از نظر علمی اهمیت زیادی برای دانشمندان دارد. سیاراتی که میتوان آنها را حلقهی مفقودهای بین سیارات سنگی و زمینمانند و غولهای یخی مانند نپتون دانست. مطالعهی این سیارات در درک تکامل سیارات مشابه زمین و نپتون به کمک دانشمندان میآید.
ستاره TOI-270 بر خلاف دیگر همتایانش در ردهی کوتولههای سرخ فعالیت زیادی ندارد و ستارهی آرامی است. درخشش ثابت این ستاره این فرصت را به دانشمندان میدهد تا بتوانند اطلاعاتی را دربارهی جرم، ترکیبات جو و دیگر ویژگیهای سیارات این منظومه به دست آورند.
به گفتهی یکی از پژوهشگران «شما به واقع میتوانید هر چیزی را که در علم سیارات فراخورشیدی میخواهید با این سامانه انجام دهید».
تلسکوپ تس با بررسی نمودار نور هر ستاره به دنبال افت نورهای بسیار جزئی میگردد که ممکن است بر اثر گذر یک سیاره از مقابل ستاره ایجاد شده باشد. دانشمندان با همین روش در دادههای تلسکوپ تس متوجه گذر سه سیاره از مقابل ستاره TOI-270 شدند. سه سیارهای که به ترتیب فاصلهشان از ستارهی مادر هر ۳/۴، ۵/۷ و ۱۱/۴ روز یک بار به دور ستارهی مرکزی این منظومه میگردند.
نزدیکترین سیاره به ستارهی مادر TOI-270b نام دارد و یک ابرزمین است. دو سیارهی بیرونی، یعنی TOI-270c و TOI-270d سیاراتی هستند که اندازهشان بین اندازهی زمین و نپتون است.
فاصلهی این سه سیاره از ستارهی مرکزی این منظومه بسیار کم است. به این ترتیب به دلیل دمای سطحی زیاد این سیارات نمیتوان آنها را محیطی مناسب برای شکلگیری حیات دانست.
به نظر میرسد هر سه سیارهی این منظومه در شرایط قفل گرانشی قرار داشته باشند. در این شرایط تنها یک روی سیاره به سمت ستارهی مرکزی است؛ درست شبیه به شرایط ماه و زمین.
فعالیت کم ستاره TOI-270 و فاصلهی نسبتا کم آن از زمین سیارات این منظومه را به سوژهای عالی برای نسل بعدی تلسکوپها تبدیل میکند. تلسکوپهایی همچون تلسکوپ فضایی جیمز وب و تلسکوپ فوقالعاده بزرگ (ELT) رصدخانهی جنوبی اروپا (ESO) که در دههی ۲۰۲۰ فعالیت خود را آغاز خواهند کرد. بررسی دقیق سیارات فراخورشیدی یکی از اهداف این تلسکوپهای غولپیکر است.
عکس کاور: اینفوگرافی منظومه TOI-270.
Credits: NASA’s Goddard Space Flight Center/Scott Wiessinger