فناوری چگونه می‌توانست از انفجارهای بروکسل جلوگیری کند؟

از زمان حمله‌های تروریستی پاریس در نوامبر سال ۲۰۱۵، در نزدیکی بروکسل تعداد زیادی سرباز مسلح مستقر شدند. چرا که حومه‌ی بروکسل خانه‌ی بسیاری از مهاجران است. اما این هفته، تروریست‌ها خیلی راحت از کنار ماموران امنیتی عبور کردند و سپس بمب‌هایی را در فرودگاه این شهر و در یک قطار زیرزمینی منفجر کردند. افرادی زیادی در این بمب‌گذاری‌ها کشته و صدها نفر زخمی شدند.

ماموران امنیتی فرودگاه‌ها سعی می‌کنند از ورود مواد منفجره به هواپیماها جلوگیری کنند. آنها دستگاه‌هایی شبیه به سی‌تی اسکن بیمارستان و دستگاه‌های انکسار پرتو ایکس ری، چمدان‌ها را کنترل می‌کنند. مسافران هم صف‌هایی تشکیل می‌دهند تا از میان سنسورهای تشخیص اشیای فلزی عبور کنند. اما کسانی که به بروکسل حمله کردند، مناطق شلوغی را هدف قرار داده بودند که هیچ کنترل امنیتی در آنجا وجود نداشت.

اما چگونه می‌توانیم از تکرار حمله‌های دیگر جلوگیری کنیم؟ یک راه حل این است که درگاه‌های کنترل امنیتی در ورودی اصلی قرار داشته باشند. استفاده از حسگرهای تشخیص اشیای فلزی در ورودی فرودگاه‌های آسیایی رایج است. اما از طرف دیگر، تشکیل صف‌های جدید و طولانی، باعث تاخیر بیشتر می‌شود.

پژوهشگران امنیتی می‌گویند راه حل این مشکل این است که بگذاریم مردم بی‌وقفه حرکت کنند و هنگام عبورشان درون ساختمان از دور آنها را اسکن کنیم. محققان سعی دارند، نسخه‌های بهتر و کارآمدتری از تکنولوژی‌های فعلی را بسازند و علاوه بر این، تکنولوژی‌های جدیدی هم اختراع کنند.

چگونه ما می‌توانیم از ورود مواد منفجره به مکان‌های پرجمعیت جلوگیری‌ کنیم؟ «برایان جنکینز» (Brian Jenkins)، یک کارشناس ارشد امنیتی می‌گوید: «تکنولوژی‌ها یا تصویربرداری می‌کنند یا می‌بویند.»

متاسفانه تروریست‌ها می‌توانند تکنولوژی‌های تصویربرداری را فریب بدهند. مثلا، می‌توانند مواد منفجره را طوری تغییر شکل دهند که مثل اشیای عادی به نظر برسند. اما فریب دادن بوکننده‌ها سخت‌تر است. جنکینز می‌گوید سگ‌ها از همه بهتر هستند، اما نمی‌توانیم در یک مقیاس بزرگ از آنها استفاده کنیم. برای گشت و نگهبانی فرودگاه‌ها به تنهایی، هزاران سگ لازم است، چه برسد به ایستگاه‌های اتوبوس و قطار.

«کامرون ریچی» (Cameron Ritchie) سرپرست تکنولوژی در شرکتی به نام «مورفو» (Morpho) است که در زمینه‌ی مسائل امنیتی فعالیت می‌کند. ریچی و مورفو در حال حاضر روی پروژه‌ای به نام «تونل حقیقت» (Tunnel of Truth) کار می‌کنند. این تونل به حسگرها و اسکنرهای زیادی مجهز است و افرادی را که از درون آن رد می‌شوند، اسکن می‌کند. فضای بسته‌ی این تونل‌ها امکان جمع‌آوری نمونه‌ برای طیف‌نگاری حرکتی یونی (IMS) را فراهم می‌کند. همچنین مسوولان با تصویربرداری در ورودی تونل می‌توانند حرکت چشم افراد را زیر نظر بگیرد تا افراد عصبی و مضطرب را شناسایی کنند.

البته راه‌های دیگری هم برای تشخیص از راه دور مواد منفجره وجود دارد. به عنوان مثال، محققان آزمایشگاه لینکلن در دانشگاه MIT به استفاده از لیزر روی آورده‌اند تا مواد منفجره را از دور تشخیص دهند.

از زمان حملات پاریس، سربازان در فرودگاه بروکسل کشیک می‌دهند.

تیم مسوول این پروژه می‌گوید می‌توانند فضاهای باز را اسکن کنند و به دنبال مواد منفجره بگردند و آنها را از فاصله‌ی ۱۰۰ متری تشخیص دهند. آنها این کار را با تابش لیزر انجام می‌دهند. این لیزرها در فرکانسی تنظیم شده‌اند که مولکول‌های یافت شده در بمب‌ها را تبخیر می‌کند. این مواد هنگام تبخیر صدای آرامی تولید می‌کنند که با استفاده از تجهیزات، تقویت شده و شنیده می‌شود.

مسوولان این آزمایشگاه می‌گویند سیستم آنها می‌تواند صدای مواد منفجره را در دستگیره‌ی در یک خودروی در حرکت بشنود. آنها این سیستم را روی مواد منفجره‌ی دست‌ساز آزمایش کرده‌اند که نتیجه‌ی آن موفقیت‌آمیز بوده است.

لیزر همچنین یکی از اجزای تشکیل‌دهنده‌ی دستگاهی به شکل اسلحه است که جی-اسکن (G-Scan) نام دارد. این دستگاه یک لیزر سبزرنگ را به سمت هدف شلیک کرده و با استفاده از طیف‌سنجی رامان مولکول‌هایی را که پراکنده شده‌اند شناسایی می‌کند. این دستگاه می‌تواند هر شی قابل رویت را تشخیص دهد که شامل محتوای بطری‌ها هم می‌شود.

امواج تراهرتز هم می‌توانند مواد منفجره را از فاصله‌ی دور تشخیص دهند. وقتی این امواج به مواد منفجره تابیده می‌شوند، بازتاب آنها تحت تاثیر ساختار کریستالی به کار رفته در ماده‌ی منفجره قرار می‌گیرد و تغییر می‌کند. شخصی به نام «ون در واید» شرکتی را تاسیس کرده که تراشه‌های ویژه‌ای می‌سازد. این تراشه‌ها سیگنال‌‌های امواج تراهرتز را ده برابر می‌کنند، به این ترتیب راحت‌تر می‌توان آنها را تشخیص داد.

سرویس‌ها و ماموران امنیتی با تشخیص اجزای تشکیل‌دهنده‌ی مواد منفجره از دور می‌توانند علاوه بر اینکه به دنبال بمب بگردند، دنبال مواد سازنده‌ی آن هم بگردند. آنها می‌توانند هنگام حرکت مردم روی بدن و لباس‌های آنها به دنبال رد مواد شیمیایی بگردند، بنابراین شاید بتوانند سازندگان بمب را قبل از ساخته شدن بمب دستگیر کنند.

کوپر، مدیر ارشد شرکت سازنده‌ی دستگاه جی-اسکن می‌گوید: «وقتی یک سازنده‌ی بمب، ساخت بمب را کامل می‌کند، دیگر چیزی جلودارش نیست و به سختی می‌توان او را متوقف کرد.» او معتقد است که در زمان حملات تروریست‌ها در بلژیک می‌توانستند از چیزی مثل جی‌-اسکن استفاده کنند تا به پلیس از وجود آثار مواد منفجره هشدار دهند.

همچنین با استفاده از این وسیله می‌توانیم بازرسی‌های روتینی انجام دهیم تا محموله‌های حاوی مواد تشکیل‌دهند‌ه‌ی بمب را پیدا کنیم. اگر دستگاه تشخیص بمب به اندازه‌ی کافی حساس باشد، حتی با اسکن کردن دستگیره‌ی در شاید بتوان کارگاه‌های تولید مواد منفجره را پیدا کرد.

البته جنکینز می‌گوید دستگاه‌هایی که حساسیت زیادی دارند اغلب اوقات هشدار اشتباه هم می‌دهند. از طرف دیگر، وقتی که این دستگاه‌ها به درستی یک بمب را تشخیص دهند، این سوال برای مقامات مسوول پیش می‌آید که حالا چگونه باید خیلی سریع و موثر جلوی این تهدید را بگیرند. چون آنها نمی‌توانند به سمت کسی داد بزنند و بگویند که «هی! تو یک بمب همراهت داری.»

اما در هر صورت، پس از حمله‌های بروکسل کارشناسان همچنان به توسعه و ساخت تکنولوژی‌های تشخیص مواد منفجره ادامه می‌دهند. استفاده‌ی موثر و کارآمد از این تکنولوژی‌های هم بحث دیگری است که باید در زمینه‌ی آن بررسی‌هایی انجام شود.

‌

منبع: New Scientist