بنیانگذاران دیجیکالا تجربه خود را با مدیران استارت‌آپ‌ها به اشتراک گذاشتند
روز گذشته دومین برنامه شنبه تریپ آکادمی شنبه برگزار شد. «شنبه تریپ» نام برنامه‌ای است که هفته‌نامه شنبه با همکاری کسبوکارهای موفق ایرانی برگزار می‌کند و در قالب آن تجربیات مدیران این کسب‌وکارها به مدیران کسبوکارهای نوپا منتقل می‌شود. پس از استقبال از اولین شنبه تریپ که در مرداد ماه برگزار شد، روز گذشته دومین شنبه تریپ نیز با حضور مدیران استارت‌آپ‌های ایرانی برگزار شد و طی آن این مدیران در سفری یک روزه از «کافه بازار» و «علی‌بابا» بازدید و با مدیران این شرکت‌ها دیدار کردند. در انتهای این سفر این گروه به «دیجیکالا» آمدند و ضمن بازدید از مرکز پردازش دیجیکالا به گفت و شنود با حمید و سعید محمدی، بنیانگذاران دیجیکالا پرداختند.
در دیدار مدیران استارتاپی از دیجیکالا که در محل سایت دانش دیجیکالا، بزرگ‌ترین مرکز پردازش سفارش در خاورمیانه، صورت گرفت، حمید و سعید محمدی تجربیات خود از مدیریت کسب و کار در شرایط بحران را با مدیران کسب و کارهای نوپای اینترنتی به اشتراک گذاشتند.
در ابتدا حمید محمدی داستان شکل‌گیری دیجیکالا و روندی که این شرکت از سال ۸۵ تا کنون طی کرده است را برای مدیران استارت‌آپ‌ها تعریف کرد. او از ایده اولیه شکل‌گیری دیجیکالا گفت و آغاز کار با یک تیم ۵ نفره. محمدی چالش‌های مختلفی را که در ۱۲ سال گذشته با آن‌ها روبروی بودند برای این مدیران تعریف کرد و گفت: «همکاران جدید‌تر ما که در سال‌های اخیر به دیجیکالا آمده‌اند امکانات دیجیکالا را می‌بینند و فکر می‌کنند از ابتدا شرکت با سرمایه چند صد میلیونی شکل گرفته؛ در حالی که دیجیکالا با سرمایه شخصی ما که کمتر از ۲۰ میلیون تومان بود تاسیس شد و در ۶ سال ابتدای فعالیت حتی یک ریال کمک مالی از سوی سرمایه‌گذاران دریافت نکرد.»
محمدی در ادامه توضیحات خود به تحول مدل کسب و کار دیجیکالا طی سال‌ها و تبدیل شدن از فروشگاه کالای دیجیتال به فروشگاهی برای همه چیز و راه‌اندازی پلتفرم مارکت‌پلیس پرداخت. سپس محمدی از چشم‌انداز خود برای آینده سخن گفت؛ از این که مدل کسب و کاری را پیش‌بینی کرده‌اند که شرکتی که رشد ۲۰۰ درصدی در سال‌های ابتدایی داشت و اکنون رشد ۱۰۰ درصدی در سال دارد، رشد خود را با نرخ سالانه ۸۰ درصد تا سال ۱۴۰۲ همچنان ادامه دهد. او از این چشم‌انداز خود با عنوان «Build to last» نام برد و هدف آن را تبدیل کردن دیجیکالا به یک کسب و کار عنوان کرد که تا همیشه بتواند روی پای خود بایستد.
محمدی که در جمع مدیران استارت‌آپ‌ها صحبت می‌کرد گفت: «یکی از اشکالات استارت‌آپ‌ها این است که در ابتدای فعالیت خود تنها به رشد و رسیدن به خط پایان فکر می‌کنند و کمتر استارتاپی وجود دارد که به بهره‌وری توجه داشته باشد. سرنوشت بیشتر استات‌آپ‌ها به رشد، جذب سرمایه‌گذار، ثروتمند شدن بنیانگذاران آن و واگذاری و پایان کار آن کسب و کار می‌انجامد؛ اما قصد داریم دیجیکالا را که اکنون شرکتی با ۲۵۰۰ نیرو و چندین بیزینس مختلف و با مشتری چندمیلیونی است، تبدیل به شرکتی کنیم که برای همیشه می‌تواند روی پای خود بایستد و به فعالیت خود ادامه دهد.»
قصد داریم دیجیکالا را که اکنون شرکتی با ۲۵۰۰ نیرو و چندین بیزینس مختلف و با مشتری چندمیلیونی است، تبدیل به شرکتی کنیم که برای همیشه می‌تواند روی پای خود بایستد و به فعالیت خود ادامه دهد.
لازمه دست یابی به چنین چشم‌اندازی مدیریت درست کسب و کار در شرایط بحران است. در ادامه نشست بنیانگذاران دیجیکالا با مدیران استارت‌آپ‌ها، سعید محمدی به شرایط اقتصادی این روزها اشاره کرد و گفت: «با توجه به شرایط بحرانی که در آن قرار گرفته‌ایم رسیدن به چشم‌انداز قبل با برنامه ریزی‌های قبلی امکان پذیر نبود. ما باید کسب و کار خود را به سمتی هدایت کنیم که در این شرایط کمترین آسیب را ببیند و مدل کسب و کار خود را بازنویسی کنیم.» برادران محمدی برای گذار از شرایط فعلی ۳ راهکار کلی در نظر گرفتند.
آن‌ها با این چالش مواجه بودند که باید جریان رشد و توسعه متوقف شود یا همچنان ادامه پیدا کند؟ آیا در شرایط سخت اقتصادی باید به فکر تغییر، تنوع و توسعه مدل‌ها بود؟ چه مدل درآمدی در شرایط سخت اقتصادی بیشتر می‌تواند کمک کننده باشد؟ برای یافتن پاسخ این سوالات آن‌ها چند اصل ساده را بررسی کردند.
محمدی در ابتدا به این اشاره کرد که ابعاد بحران کاملا مشخص نشده و معلوم نیست که تا چه زمانی ادامه خواهد یافت، در نتیجه باید خود را برای گذار از این شرایط آماده کنیم. در همین راستا او استراتژی اول را کاهش هزینه‌های ثابت عنوان کرد. هزینه اجاره، حقوق کارکنان، استهلاک دستگاه‌ها و تعمیرات و نگهداری جزو هزینه‌های ثابت ماهانه محسوب می‌شوند که باید کنترل شده باشند. برای کاهش این هزینه‌ها در این مرحله بخش‌هایی از کسب و کار که در شرایط فعلی کمک چندانی به رشد کسب و کار نمی‌کرد، یا کاملا متوقف شدند یا میزان فعالیت آن‌ها بسیار محدود شد. «اگر کاهش هزینه‌ها به درستی و در زمان درست انجام نمی‌شد در آینده با بحران جدی مواجه می‌شدیم.» محمدی در ادامه توضیحات خود در این زمینه اشاره کرد: «اگر تمام کارها صرفا با اضافه کردن نیرو انجام بشوند هیچ کسب و کار آنلاینی نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. باید به افزایش بهره‌وری و استفاده از سیستم‌های اتوماسیون بیشتر توجه کرد.»
استراتژی دوم برادران محمدی برای عبور از این شرایط کمک گرفتن از شرکای تجاری و ایجاد سینرژی بود. در این استراتژی توسعه کسب و کار همچنان ادامه پیدا می‌کند و این توسعه به کمک شرکای تجاری و با همکاری با آن‌ها انجام می‌شود. مثالی که برادران محمدی در این باره زدند به طرح توسعه اخیر دیجیکالا و بخش «دیجی‌پی» اشاره داشت. به گفته محمدی حوزه فین‌تک همیشه برای دیجیکالا جذاب بود اما این حوزه بسیار تخصصی است و شکل کسب و کار آن تفاوت زیادی با شکل کسب و کار دیجیکالا دارد. به همین منظور دیجیکالا با کمک هماپی سعی کرد توسعه در این زمینه را ایجاد کند.
استراتژی سومی که برادران محمدی برای عبور از دوران بحران با مدیران استارت‌آپی در میان گذاشتند، ایجاد جریان توسعه بدون استفاده از نقدینگی بود. محمدی در این باره توضیح داد که در شرایط بحران اقتصادی میزان نقدینگی شرکت بسیار کاهش پیدا می‌کند و امکان توسعه از طریق سرمایه‌گذاری عملا ناممکن می‌شود. در این شرایط می‌توان از شیوه‌های توسعه بدون صرف نقدینگی استفاده کرد. در این شیوه در شراکت به جای خرید سهام، سرویسی به شریک تجاری ارائه می‌شود یا به صورت متقابل سهام شرکت به اشتراک گذاشته می‌شود. به عنوان مثالی در این زمینه محمدی از علاقه دیجیکالا برای ورود به حوزه تبلیغات گفت و توضیح داد که با این استراتژی دیجیکالا می‌تواند با شرکت‌های تبلیغاتی همکاری کند و متقابلا این شرکت‌ها هم از قابلیت بیش از ۲ میلیون بازدید روزانه از سایت دیجیکالا بهره ببرند. همکاری که برای دیجیکالا هزینه مالی ندارد و می‌تواند به توسعه کسب و کار کمک کند.
در انتهای این نشست مدیران کسبوکارهای نوپای اینترنتی سوالات خود را از برادران محمدی پرسیدند. پس از این پرسش و پاسخ این مدیران از سایت دانش دیجیکالا بازدید کردند و مرکز پردازش و واحد محتوای دیجیکالا را از نزدیک دیدند و با روندهای کاری این بخش‌ها آشنا شدند.
فقط حسن مارکت پلیس گستردگی و تنوع و موجود شدن کالاهای سایت هست که به شرط مدیریت بسیار بسیار قوی و حساس موفق خواهد شد و به برند دیجی کالا لطمه نمی زند.
ممنون از دیجیکالا بابت میزبانی و انتقال تجربه شایسته
یک سؤال دارم؛
به نظر شما مارکت‌پلیس (با توجه به این که کیفیت کالاها اصلاً قابل تأیید نیست) چقدر می‌تونه موفق باشه؟