بزرگ‌ترین حصار ضدگربه در دنیا
روزنامه گاردین در تازه‌ترین خبر مرتبط با حیات‌وحش به ساخت حصار ضدگربه در کشور استرالیا اشاره کرده و می‌نویسد: «کشور استرالیا در حال تکمیل ساخت بزرگ‌ترین حصار ضد گربه در جهان است تا بتواند گونه‌های کیسه‌دار در معرض خطر خود را حفظ کند. گربه های آزادزی (Feral Cats) هر شب یک میلیون پرنده بومی را در این کشور می‌کشند. آن‌ها حتی باعث شده‌اند که ۲۰ گونه پرنده بومی در این کشور در معرض خطر انقراض قرار گیرند بنابراین عزم استرالیا در این راستا کاملا جدی است.»
آن طور که از خبرها برمی‌آید، ساخت این حصار که بزرگ‌ترین حصار حفاظت از حیات‌وحش در کل دنیاست، به اتمام رسیده. این حصار که از نظر موقعیت جغرافیایی در استرالیای مرکزی واقع شده، مساحتی در حدود ۹۴ کیلومترمربع از زیستگاه کیسه‌داران در معرض خطر را تحت پوشش حفاظتی قرار می‌دهد.
طول این حصار حدود ۴۴ کیلومتر است و در آن ۸۵ هزار چوب پرچین، ۴۰۰ کیلومتر سیم و ۱۳۰ کیلومتر تور شبکه‌ای مورد استفاده قرار گرفته است.
گونه‌های در معرض خطر استرالیا مانند بزرگ گوش‌ها (Bilby)، کانگروهای دم قلم‌مویی (Bettong) و خرگوش والابی خرمایی (Mala or rufous hare wallaby) از جمله گونه‌هایی هستند که پیش‌بینی می‌شود از این طریق بتوانند جمعیت‌های خودشان را در داخل این محیط حفاظت‌شده، مجدد احیاء کنند.
حضور گربه‌های آزادزی از جمله مهم‌ترین تهدیدات بقای نسل کیسه‌داران در استرالیا است.
مطالعات کارشناسان حیات‌وحش در کشور استرالیا نشان می‌دهد که گربه‌های آزادزی از زمان ورودشان با نخستین ناوگان دریایی به این قاره تا به امروز تبدیل به یک معضل جدی و البته بزرگ شده‌اند؛ چنانچه هر شب تقریبا یک میلیون پرنده بومی در سرتاسر استرالیا توسط گربه های آزادزی کشته می‌شود و این اتفاق نیز به نوبه خود سبب شده که نزدیک ۲۰ گونه از پرندگان استرالیا در معرض خطر انقراض قرار گیرند.
آمارهای شوکه‌کننده
کارشناسان حفاظت از حیات‌وحش استرالیا هشدار می‌دهند که گربه‌ها تنها در ظرف یک سال حدود ۷۳ هزار پستاندار بومی، خزنده و پرنده را آن هم فقط در یک محوطه حصارکشی شده قلمروی شمالی (Northern Territory) از بین برده‌اند.
آتیکوس فلمینگ (Atticus Fleming)، سرپرست اجرایی تیم حفاظتی در این باره به گاردین گفته : «ما انتظار داریم که جمعیت مالا یا خرگوش والابی در ظرف بیش از ۱۰ سال در داخل محوطه حفاظت شده بین ۲.۴۰۰ الی ۱۸ هزار فرد رشد داشته باشد.»
در حال حاضر کارشناسان استرالیایی درصدد هستند که ۱۱ گونه کیسه‌دار در معرض خطر را به این محوطه استحفاظی، مجدد معرفی کنند. برنامه هم به این صورت است که نخست با استفاده از تله‌های موسوم به زنده‌گیر، کیسه‌داران مذکور را گرفته و در محدوده استحفاظی از پیش تعیین شده، رهاسازی می‌کنند. علاوه بر این، تعداد تخمینی بالغ بر ۵۰ گربه‌ای را هم که در این محدوده هستند، از محل خارج می‌کنند.
نام گونه‌هایی که قرار است تا به این محدوده استحفاظی وارد شوند، بدین شرح است: بزرگ‌گوش، نامبت (Numbat) یک گونه کیسه‌دار بومی استرالیای غربی، باندی‌کوت طلایی (Golden Bandicoot) یک گونه کیسه‌دار همه‌چیزخوار خشک‌زی که بومی استرالیا و گینه‌نو است، کوئول غربی (Western Quoll) بزرگ‌ترین پستاندار گوشتخوار بومی غرب استرالیا که جمعیت آن در معرض تهدید (Near Threaten: NT) است و در نهایت نیز والابی صخره‌ای پهلو سیاه (Black- flanked rock wallaby) که جمعیت آن در رده آسیب‌پذیر (Vulnerable: VU) قرار دارد.
کوئول‌ها از جمله کیسه‌دارانی هستند که حضور گربه‌های آزادزی به جمعیت آن‌ها در استرالیا آسیب‌جدی وارد کرده.
از میان ۱۱ گونه‌ای که قرار است به این محدوده استحفاظی مجدد معرفی شوند، ده گونه هستند که پیش‌تر در این منطقه به صورت طبیعی زیست می‌کردند اما متاسفانه شکار آن‌ها توسط همین گربه‌های آزادزی باعث شد که جمعیت‌شان به صورت محلی منقرض شود.
کارشناسان می‌گویند که با اتمام این حصار ۹۴ کیلومترمربعی، بزرگ‌ترین محدوده استحفاظی طبیعی درون خشکی در استرالیا شکل خواهد گرفت که در آن دیگر گربه آزادزی وجود نخواهد داشت. لازم به یادآوری است که گربه های آزادزی نزدیک به ۹۹.۸ درصد از مساحت قاره استرالیا را به تسخیر خود در آورده‌اند و در حال حاضر هم یکی از مهم‌ترین تهدیدات بقای حیات‌وحش در این کشور می‌باشند.
تاثیرات ناشی از حضور انسان در طبیعت استرالیا
فلمینگ معتقد است که این محدوده استحفاظی به نوعی درست مرکز یا قلب بزرگ‌ترین تهدید جمعیت‌های حیات‌وحش در قاره استرالیا را هدف گرفته، بنابراین ایمن‌سازی آن به این معنا خواهد بود که یکی از بزرگ‌ترین مراکز تهدید حیات‌وحش در کل دنیا که آمار انقراض پستانداران آن نیز به شکل ملموسی زیاد است، تحت مدیریت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه شواهد امر حاکی از آن است که از زمان استقرار نخستین جمعیت‌های اروپایی تا به امروز، قریب ۳۰ گونه پستاندار تنها در همین منطقه منقرض شده‌اند و این مساله به شدت نگران‌کننده است.
فلمینگ در ادامه سخنان خود می‌گوید که تا به امروز راه‌حل‌های گوناگونی مورد آزمایش قرار گرفته؛ استفاده از طعمه‌های بهتر، استفاده از تله‌های بهتر و در نهایت هم استفاده از مصالح بهتر و حتی تکنولوژی‌های روز بوده که متاسفانه هیچ‌کدام کارآیی لازم را نداشته و بالطبع منجر به نتیجه‌گیری درست هم نشده است.
مساله این‌جاست که در مورد کارآمدی این گزینه آخر همچنان ضمانتی وجود ندارد بنابراین با قطعیت نمی‌توان گفت که آیا این روش هم جواب خواهد داد یا خیر، اما به هر شکل کارشناسان بر این باور هستند که لازم است تا برای رفع این معضل وارد عمل شوند و برای این منظور هم امروز قطعا بهتر از فرداست.
یک گربه آزادزی استرالیایی که یک پرنده بومی را شکار کرده است.
فلمینگ می‌گوید: «وقتی که ما بتوانیم از شر این گربه‌های آزادزی و روباه‌ها خلاص شویم، آن گاه جمعیت گونه‌های در معرض خطر هم مانند خرگوش ازدیاد پیدا خواهد کرد. این دقیقا داستانی است که ما در این محدوده حفاظت شده به دنبال آن هستیم. مساله این‌جاست که شما وقتی یک محدوده طبیعی را فنس‌کشی می‌کنید، به آن اجازه می‌دهید که به وضعیت طبیعی خودش باز گردد. طنز ماجرا این‌جاست که به واقع این محیط خارج حصار است که حالت غیرطبیعی دارد چرا که به دلیل دخالت‌های انسانی مملو از گربه‌های آزادزی و روباه‌ها شده است.»
کارشناسان می‌گویند که گام بعدی پروژه این است که وسعت محدوده حفاظت شده را از ۷۴ کیلومترمربع به ۷۰۰ الی ۱۰۰۰کیلومترمربع گسترش دهند، به طوری که رکورد جهانی کنونی هم شکسته شود.
گربه‌های آزادزی چه خطری برای کیسه‌داران دارند؟
استرالیا یکی از کشورهایی است که از نظر حضور گونه‌های مهاجم و بیگانه در طبیعت‌اش سابقه‌ای بسیار بد از خود به نمایش گذاشته است.
معرفی خرگوش اروپایی آن چنان خسارتی به مزارع و اکوسیستم کشور استرالیا وارد کرد که دولت نیوساوتولز (New south wales) را در سال ۱۸۸۷ میلادی بر آن داشت تا با تعیین جایزهای به ارزش ۲۵ هزار دلار راهکاری موثر و عملی برای مهار این کلونی‌های رو به ازدیاد جستجو کند.
در نهایت در سال ۱۹۰۷ میلادی، دیواری موسوم به دیوار خرگوش به طول چندین کیلومتر در بخش غربی استرالیا و در حدفاصل کیپکروادرن (Cape Keraudern) و اسپرنس(Esperance) کشیده شد تا مانع از رسیدن این گونه مهاجم به سایر مناطق کشور شود و آثار تخریب و خسارت را تنها به یک نیمه محصور محدود کند.
دولت استرالیا کماکان با این معضل دست به گریبان است و هر ساله خسارات زیادی را به دلیل حضور خرگوش‌ها متحمل می‌شود.
گربه‌های آزادزی نیز همان‌طور که گفته شد، یکی دیگر از چالش‌های این کشور هستند. گربه‌های آزادزی در اصل گونه‌ای بیگانه و مهاجم هستند چرا که در طبیعت استرالیا نبوده‌اند و توسط عوامل انسانی به این کشور آمده و با ازدیاد جمعیت و تکثیر سریع توانسته‌اند بسیاری از گونه‌های بومی را مورد حمله و آسیب جدی قرار دهند.
جدای از حمله به کیسه‌داران احتمال انتقال بیماری از طریق گربه‌ها به کیسه‌داران نیز وجود دارد. بیماری‌های ناشناخته بسیاری هستند که می‌توانند از این طریق بقای کیسه‌داران را به خطر بیندازند بنابراین کارشناسان بر مدیریت این مساله تاکید بسیار دارند.
متاسفانه گربه‌های آزادزی در زیستگاه‌های طبیعی کشور ما نیز در حال تبدیل شدن به یک معضل جدی هستند.
همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، متخصصان استرالیایی عنوان کرده‌اند که هر روزه بیش از یک میلیون پرنده بومی در کشور استرالیا توسط گربه‌ها کشته می‌شوند. اما آیا این آمار واقعیت دارد؟
این آمار نتیجه یک مطالعه است که در اکتبر سال ۲۰۱۷ و در ژورنال زیست‌شناسی حفاظت (Biological Conservation) به چاپ رسید. نویسندگان این مقاله عنوان کرده‌اند که گربه‌های آزادزی ۳۱۶ میلیون پرنده را هر ساله می‌کشند در حالی که این آمار برای گربه‌های خانگی هر ساله معادل ۶۱ میلیون پرنده تخمین زده شده است. نباید فراموش کرد که در کشوری مانند استرالیا، بیش از ۹۹ درصد پرندگان بومی هستند.
محقق ارشد این مقاله پروفسور جان وینارسکی (John Woinarski) است. وی درباره این تحقیق می‌گوید: «همه می‌دانند که گربه‌ها، پرندگان را می‌کشند اما نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در یک سطح ملی میزان شکار تا چه اندازه زیاد و در عین حال متناوب است. بنابراین چندان هم عجیب نیست که برخی از گونه‌های پرنده در استرالیا در حال کاهش جدی جمعیت هستند.»
این نخستین مطالعه علمی در سطح ملی است که تاثیرات مخرب ناشی از گربه های آزادزی را بر روی حیات‌وحش نشان می‌دهد در حالی که در کشورهایی مانند ایران همچنان داده‌های علمی در این زمینه ثبت نشده است.
دانشمندان استرالیایی تخمین می‌زنند که در حدود ۱۱ بیلیون پرنده بومی در کشور استرالیا زیست می‌کند و این به آن معناست که گربه های آزادزی هر ساله ۴ درصد از این جمعیت را حذف می‌کنند. بنابراین چندان هم بی‌دلیل نیست که استرالیایی‌ها می‌خواهند تا با انجام این هزینه کلان بخشی از اکوسیستم آسیب‌پذیر کشورشان را حفاظت کنند.
منبع: theguardian
بسیار بسیار عالی و مهم، قابل تامل و مطالعه