شلختگی نشان دهنده چه بعدی از شخصیت است؟
تا به حال پیش خود فکر کرده‌اید که در یک جای مرتب و تمیز مانند اتاق‌هایی که در بروشور دکوراسیون خانه می‌بینید، زندگی کنید یا ترجیح می‌دهید در اتاقی که پر از وسیله، یادگاری، کتاب، لباس و چیزهای دیگر است بمانید؟ برخی افراد یک اتاق مرتب و تمیز را آرامش‌بخش می‌دانند. اما برای برخی دیگر چنین اتاق مرتبی یکنواخت و کسل کننده است. بعضی افراد در اتاق به هم ریخته دچار اضطراب و پریشانی می‌شوند، درحالی که افرادی دیگر هستند که در میان این بی نظمی و درهم‌ریختگی احساس خلاقیت بیشتری می‌کنند.
سازماندهی و مدیریت کردن این روزها بسیار مهم شده است. کتاب‌ها، سمینارها و سازمان‌هایی طراحی شده که همگی به دنبال راهی برای سر و سامان دادن به ابعاد مختلف زندگی هستند. به بی‌نظمی و آشفتگی همیشه به عنوان ضعفی در شخصیت و نشانه‌ای از تنبلی نگاه شده است. در مقابل تمیزی و نظم همیشه به عنوان یک ایدئال تصویر شده که هم نشانه و هم راهی برای رسیدن به موفقیت است.
اما کسانی که کمی شلخته و نامرتب هستند چطور؟ خانه و اتاق به هم ریخته چه چیزی در مورد شخصیت شما می‌گوید و از نظر روانشناسی نشان دهنده چه چیزی است؟
از نظر سلامت روان
داشتن اتاق به هم ریخته و بی‌نظم میتواند عوامل زیادی داشته باشد. ممکن است سرتان آنقدر شلوغ باشد که وقت کمی برای مرتب کردن داشته باشید. ممکن است به دلیل داشتن وسایل زیادی باشد. یا شاید هم دلیل آن داشتن بچه‌های کوچک در خانه است؛ بچه‌هایی که یاد نگرفته‌اند بعد از بازی ریخت و پاش خود را جمع کنند.
اما اگر اتاق شما بر حسب عادت به هم ریخته است، میتواند معنی متفاوتی داشته باشد.
در برخی از نمونه‌ها وضعیت محل زندگی یا کار مرتبط با شرایط روانی است. برای مثال افرادی که دارای وسواس فکری هستند، به اندازه‌ای درگیر تمیز نگه‌داشتن وسایل می‌شوند که هر گونه بی‌نظمی میتواند باعث استرس و اضطراب آن‌ها شود.
در نمونه‌های دیگر برخی افراد تا حدی به جمع کردن وسایل وابسته می‌شوند که توانایی جدا شدن از بیهوده‌ترین وسایل را هم از دست می‌دهند. خانه این افراد با انبوهی از اشیای بی‌مصرف از روزنامه‌های قدیمی گرفته تا ظروف پلاستیکی پر می‌شود که در طول سال‌ها روی هم انباشته شده‌اند.
آیا اتاق به هم ریخته پیامدهایی برای سلامت روان دارد؟
فراتر از نمونه‌هایی که گفته شد و دیگر مشکلات روانی جدی، روانشناسی حاضر در پس یک اتاق نامرتب میتواند حول یکی از فاکتورهای کلیدی زیر بگردد.
- این که داشتن اتاق نامرتب یک پدیده جدید است.
- این که شلختگی و نامرتبی چیزی است که واقعا شما را آزار می‌دهد.
- این که بی‌نظمی نشانه‌ی موضوعی جدی‌تر در زندگی شماست.
شلختگی میتواند طبیعی باشد
- آیا نامرتبی و شلختگی شما یک عادت است؟
- مرتب و تمیز کردن برای برخی از افراد در اولویت نیست.
- در این صورت شلختگی و نامرتبی یک امر طبیعی است. اگر خانه به هم ریخته و نامرتب است و شما با این مسئله مشکلی ندارید، به احتمال زیاد نشان دهنده نوع شخصیت و اولویت‌های شماست.
شلختگی به دلیل احساس فشار
- آیا نامرتبی شما را آزار می‌دهد؟
- اگر از نامرتبی و بی‌نظمی احساس خستگی، عصبانیت و فشار شدید می‌کنید، مشخصا جایی از کار مشکل دارد.
- گاهی اوقات بی‌نظمی میتواند طاقت‌فرسا باشد اما ممکن است فهمیدن این که از کجا باید شروع و چگونه باید مشکل را حل کنید شما را بیشتر تحت فشار قرار دهد.
- شاید لازم باشد برای حل این مشکل از بعضی چیزها بگذرید، تکنیک‌های سازماندهی جدید بیاموزید یا از سایر اعضای خانواده کمک بگیرید.
شلختگی به عنوان علامتی از افسردگی
- آیا به هم‌ریختگی اتاق یا خانه اتفاقی جدید و غیرمعمول است؟ اگر معمولا فرد مرتب و تمیزی هستید، اما به تازگی متوجه شده‌اید که شلختگی و نامرتب بودن اتاق برای شما اهمیت کمتری پیدا کرده، ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل جدید در زندگی شما باشد. برای مثال شلختگی و نامرتبی گاه میتواند نشان‌دهنده افسردگی باشد. افراد افسرده معمولا برای مرتب و تمیز کردن محل کار یا زندگی احساس درماندگی و بی‌میلی دارند.
- افسردگی همچنین میتواند متمرکز ماندن و انرژی داشتن برای مرتب و تمیز نگه داشتن محل زندگی را دشوار کند. اگر برای حفظ تمرکز روی یک کار مشکل دارید، اختصاص دادن وقت به تمیز نگه داشتن اطراف، میتواند مشکل باشد. بنابراین با وجود این که متوجه نامرتبی خانه می‌شوید و قصد تمیز کردن آن را هم دارید، وقت و انرژی گذاشتن برای این کار به نظرتان دشوار یا حتی غیرممکن می‌آید.
- اگر به این مشکوک شده‌اید که نامرتب بودن خانه نشانه‌ی مشکلی در زندگی شما یا نتیجه‌ی افسردگی است، از کمک خواستن نهراسید. درباره وضعیت خود با دکتر یا یک متخصص روان‌درمانی صحبت کنید تا به شما توصیه‌های خاص شرایط خودتان را ارائه دهند. تراپیست یا دکتر میتواند به شما برای فهمیدن مشکل و پیدا کردن یک راه حل و راهکار کمک کند.
بیشتر بخوانید: آیا منیزیم به کنترل استرس و افسردگی کمک می‌کند؟
شخصیت
وجه تمایز افراد مرتب و افراد نامرتب در چیست؟ آیا بعضی از افراد با شخصیتی منظم به دنیا می‌آیند و بعضی دیگر با شخصیتی شلخته؟
درحالی که برخی عقیده دارند خانه یا اتاق نامنظم نشان دهنده ذهن نامنظم است، باید گفت کسانی که محیط‌های شلوغ و به‌هم‌ریخته را ترجیح می‌دهند لزوما افراد نامنظمی نیستند. میز کار آن‌ها ممکن است به ظاهر به‌هم‌ریخته، با کوهی از کاغذها و پوشه‌ها باشد. با این حال به نظر می‌رسد وقتی به دنبال چیزی هستند دقیقا می‌دانند کجا باید دنبال آن بگردند. همان‌طور که از روانکاو معروف زیگموند فروید نقل شده که زمانی گفته بوده است «به هم‌ریختگی‌ها را مرتب نکنید؛ من دقیقا می‌دانم که هرچیزی کجا قرار دارد!»
در واقع به نظر می‌رسد برخی از افراد در محیط‌های شلوغ و نامرتب موفق‌تر هستند. برخی از خلاق‌ترین و موفق‌ترین افراد، تنبل‌هایی غیرقابل اصلاح به نظر می‌رسیدند.
اگر داشتن خانه‌ای مرتب برای شما الهام‌بخش است و باعث می‌شود احساس خلاق‌تر و مفیدتری داشته باشید، به احتمال زیاد جزو «گروه شخصیتی A» هستید. افرادی که در این گروه شخصیتی قرار دارند، غالبا به کمالگرایی تمایل دارند. قرار داشتن همه چیز سر جای خود باعث می‌شود نیاز آن‌ها برای نظم و کنترل کردن برطرف شود.
اما اگر ترجیح می‌دهید کارهای خانه و مرتب کردن را پشت گوش بیندازید، ممکن است نشان دهد شما جز «گروه شخصیتی B» هستید. افرادی که این تایپ شخصیتی را دارند، در مقایسه با افراد تایپ شخصیتی A آرامش بیشتری دارند. به جای تمرکز برای به کمال رساندن چیزی، بیشتر جذب ایده‌ها، تجربیات و خلاقیت می‌شوند.
مزایای بی‌نظم بودن چیست؟
تحقیقات این ایده را که بی‌نظمی مزایایی هم دارد تایید می‌کند. این تحقیقات نشان می‌دهد در حالی که کار کردن در یک اتاق مرتب برخی از خصوصیات اخلاقی مانند سخاوتمندی و سالم غذا خوردن را تقویت می‌کند، کار کردن در اتاق به هم ریخته میتواند خلاقیت را افزایش دهد.
افزایش سخاوت
در این تحقیقات، از شرکت کننده‌ها درخواست شد تا فرم سوالاتی را پر کنند. آن‌ها را در دو اتاق جداگانه قرار دادند، بخشی را در اتاقی به هم ریخته و شلوغ و برخی دیگر را در اتاقی تمیز و مرتب.
در زمان خروج از اتاق چند انتخاب پیش روی شرکت‌کننده‌ها قرار داده شد. ابتدا از آن‌ها درباره‌ی تمایل به کمک مالی به یک خیریه سوال شد. سپس شرکت‌کننده‌ها می‌توانستند از بین سیب یا شکلات یکی را برای خوردن انتخاب کنند. کسانی که در اتاق تمیز و مرتب قرار داشتند، کمک بیشتری به خیره می‌کردند و برای خوراکی انتخاب آن‌ها سیب بود.
افزایش خلاقیت
محققین اعتقاد دارند کار کردن در اتاق مرتب و تمیز هنجارهای اجتماعی را فعال و فضایی ایجاد می‌کند که فرد را موظف به انجام کاری خواهد کرد که از او انتظار می‌رود. اما از طرف دیگر کار کردن در فضای نامرتب، نیاز به رعایت هنجارها را کم می‌کند و به افراد اجازه می‌دهد از مرزهای تعریف شده و توقعات عبور کنند.
در آزمایشی جداگانه، شرکت کننده‌ها مجددا در دو اتاق به هم‌ریخته و مرتب قرار گرفتند و از آن‌ها خواسته شد تا کاربردی جدید برای توپ پینگ پونگ پیدا کنند. افرادی که در اتاق به هم ریخته و نامرتب بودند ایده‌های بسیار خلاقانه‌تری نسبت به کسانی که در اتاق مرتب قرار داشتند ارائه دادند.
قطعا این تحقیقات به این معنی نیست که هرکسی در اتاق به هم ریخته و آشفته قرار بگیرد میتواند خلاق‌تر باشد. بعضی افراد در فضاهای منظم و مرتب بهتر کار می‌کنند و بعضی دیگر در فضاهایی که زیاد مرتب نیستند. شخصیت فرد و اولویت‌های او در برخی موقعیت‌ها نقش بیشتری ایفا می‌کند. برای مثال فشار آوردن برای کار کردن در محیط‌های شلوغ، به فردی که فضای منظم را ترجیح می‌دهد، میتواند نتیجه عکس بدهد و باعث کاهش خلاقیت او شود.
افزایش میل به تجربه کردن چیزهای جدید
یکی از تحقیقات نشان داد افراد در اتاق به هم ریخته و نامنظم، این قابلیت را دارند که پازل‌های پیچیده را سریع‌تر از کسانی که در اتاق‌های منظم بودند حل کنند. «آلبرت اینشتین» که به دلیل نبوغ و فکر خلاقش معروف است، همیشه میزکار شلوغ و به هم‌ریخته‌ای داشت و می‌گفت: « اگر میزکار نامرتب نشانه ذهن نامرتب است، پس میزکار خالی نشانه چیست؟»
با این‌که مینیمالیسم این روزها بسیار رایج شده، ممکن است خلاقیت را در شما از بین ببرد. اگر مرتب نگه داشتن میزکار یا اتاق بیشتر از خود بی‌نظمی به شما استرس می‌دهد، سعی کنید برای مدتی به خودتان سخت نگیرید و اندکی با بی‌نظمی زندگی کنید و ببینید آیا این شلوغی به افزایش خلاقیت شما کمک می‌کند.
معایب بی نظمی چیست؟
شلختگی و بی‌نظمی که بر حسب عادت باشد معایبی هم در پی دارد. یک اتاق شلوغ و به هم‌ریخته میتواند پیدا کردن وسایلی که لازم داریم را برای ما دشوار کند و همچنین در کار منجر به از دست دادن فرصت‌ها یا گم کردن مدارک مهم شود. علاوه بر این ممکن است معایب دیگری هم در پی داشته باشد.
بخشش کمتر
یکی از تحقیقات نشان داده است افرادی که وقت خود را در اتاق به هم ریخته و شلوغ می‌گذرانند، کمتر به خیریه‌ها و افراد نیازمند کمک می‌کنند. ۸۲ درصد از شرکت کنندگانی که در فضاهای منظم و مرتب زندگی می‌کردند، میل به بخشیدن پول و کمک کردن به خیریه داشتند اما تنها ۴۷ درصد از کسانی که در فضاهای شلوغ و به هم ریخته کار می‌کنند، حاضر بودند به خیره کمک کنند.
کاهش تمایل به پیروی از مقررات
تحقیقات گذشته نشان داد افرادی که وقت خود را در محیط‌های آشفته و بی‌نظم می‌گذراندند، بیشتر مرتکب جرم می‌شدند. این موضوع اصلا به این معنی نیست که افراد منظم با اخلاق‌تر از افراد نامنظم هستند؛ بلکه به این معنی است که به نظر می‌رسد قرار گرفتن در معرض محیط‌های منظم، افراد را ترغیب به پیروی از قانون می‌کند. این مزیت میتواند در موقعیت‌هایی که پیروی از مقررات مهم است، بسیار مفید باشد.
انتخاب‌های ناسالم‌تر
در تحقیقاتی که قبل‌تر به آن اشاره شد، محققین دریافتند که شرکت‌کنندگانی که در اتاق‌های مرتب و تمیز بودند، تمایل بیشتری به انتخاب گزینه‌های سالم‌تر داشتند و به جای شکلات، سیب را انتخاب می‌کردند. این نتایج نشان داد اگر می‌خواهید در جهت سلامتی قدم بردارید، شاید بد نباشد شروع به تمیز و مرتب کردن فضای زندگی و کار خود کنید.
منبع: Very Well Mind
